1. เกณฑ์เบื้องต้นก่อนประเมิน

โดยปกติแล้ว เด็กบางคนอาจจะซนหรือยุกยิกตลอดเวลา ซึ่งเป็นเรื่องธรรมดา หากไม่ก่อความเดือนร้อนให้ตัวเองหรือเพื่อนรอบข้าง แต่ถ้าพฤติกรรมเหล่านั้นมีมากหรือบ่อยเกินไป จนคุณพ่อคุณแม่เริ่มสงสัย ให้ลองดูเกณฑ์เหล่านี้เพื่อประเมินว่า ลูกของเราเข้าข่ายเป็นโรคสมาธิสั้นหรือไม่

– เป็นพฤติกรรมที่เกิดขึ้น บ่อย หรือ บ่อยมาก ในช่วง 6 เดือนที่ผ่านมา

– พฤติกรรมเหล่านั้นไม่เหมาะสมกับระดับพัฒนาการ เมื่อเทียบกับเด็กคนอื่นๆ ในระดับพัฒนาการเดียวกัน เช่น เด็กเล็กวัยก่อนเข้าโรงเรียน (อายุต่ำกว่า 5 ขวบ) ตามพัฒนาการแล้วก็จะไม่ค่อยนิ่ง ซึ่งถือว่าปกติ แต่ถ้าโตกว่านั้นแล้วยังซนอยู่ ก็อาจต้องประเมินตามเกณฑ์ต่อไป

– พฤติกรรมเหล่านี้เกิดขึ้นทั้งที่โรงเรียน ที่บ้าน หรือสถานที่อื่นๆ เป็นประจำมากกว่าสองสถานที่ขึ้นไป

– พฤติกรรมเหล่านี้กระทบต่อการเรียน และการเข้าสังคมกับเพื่อน เช่น ทำการบ้านไม่เสร็จ หรือเพื่อนไม่อยากเล่นด้วย

– มีอาการเริ่มต้นตั้งแต่อายุไม่ถึง 7 ปี

– ไม่ใช่อาการของโรคอื่นๆ เช่น ออทิสติก โรคทางสมอง อาการชัก ภาวะวิตกกังวลหรือซึมเศร้า เป็นต้น เพราะเด็กที่เป็นโรคเหล่านี้ก็มีอาการซนเช่นเดียวกัน

2. เกณฑ์ประเมินกลุ่มอาการสมาธิสั้น
(Inattentive Symptom)

– จดจำรายละเอียดของงานที่ทำไม่ได้ หรือทำผิดเพราะขาดความรอบคอบ

– ไม่มีสมาธิเวลาทำกิจกรรมต่างๆ แม้แต่การเล่น

– ไม่เชื่อฟังคำพูดของผู้อื่น ไม่ฟังเวลามีคนพูดด้วย จนทำให้มีปัญหากับเพื่อนและคนรอบข้าง

– ตั้งใจฟังและเก็บรายละเอียดคำสั่งไม่ได้ ทำให้ทำงานไม่เสร็จหรือผิดพลาด

– ทำงานไม่เป็นระเบียบ

– ไม่เต็มใจหรือหลีกเลี่ยงการทำงานที่ต้องใช้ความคิด

– ทำของใช้ส่วนตัวหรือของจำเป็นหายอยู่บ่อยๆ

– ว่อกแว่กง่าย

– ขี้ลืม ทั้งที่เป็นกิจวัตรประจำ หรือหาของไม่ค่อยเจอ เพราะจำไม่ได้ว่าวางไว้ตรงไหน

– ใช้เวลาทำงานมากผิดปกติ เพราะมัวแต่คิดถึงและสนใจอย่างอื่น

– ขยัน แต่ผลการเรียนไม่ดีเท่าที่ควรเป็น

– มีปัญหาด้านการอ่านตีความ คือรับรู้เพียงข้อเท็จจริง แต่ไม่สามารถเชื่อมโยงหรือต่อยอดกับข้อมูลอื่นๆ ได้ พวกเขาจึงมักพลาดรายละเอียดคำสั่งการบ้าน หรือเนื้อหาในบทเรียน

– บางคนจะมีเพื่อนเยอะ เพราะสนุกที่มีเพื่อนอยู่รอบตัว แต่จะเครียดและกังวลทันทีเมื่ออยู่ในสถานการณ์ที่ต้องตัดสินใจ เพื่อนๆ จึงมีบทบาทในการช่วยเหลือเสมอ

– มีไอเดียดีๆ มากมายที่ต้องการทำเดี๋ยวนั้น แต่… ไม่เคยเสร็จ หรือไม่สำเร็จตามเวลาสักอย่าง ทั้งที่ตั้งใจมากๆ

3. เกณฑ์ประเมินกลุ่มอาการซนมากและหุนหันพลันแล่น
(Hyperactivity/Impulsivity Symptom)

– จดจำรายละเอียดของงานที่ทำไม่ได้ หรือทำผิดเพราะขาดความรอบคอบ

– ไม่มีสมาธิเวลาทำกิจกรรมต่างๆ แม้แต่การเล่น

– ไม่เชื่อฟังคำพูดของผู้อื่น ไม่ฟังเวลามีคนพูดด้วย จนทำให้มีปัญหากับเพื่อนและคนรอบข้าง

– ตั้งใจฟังและเก็บรายละเอียดคำสั่งไม่ได้ ทำให้ทำงานไม่เสร็จหรือผิดพลาด

– ทำงานไม่เป็นระเบียบ

– ไม่เต็มใจหรือหลีกเลี่ยงการทำงานที่ต้องใช้ความคิด

– ทำของใช้ส่วนตัวหรือของจำเป็นหายอยู่บ่อยๆ

– ว่อกแว่กง่าย

– ขี้ลืม ทั้งที่เป็นกิจวัตรประจำ หรือหาของไม่ค่อยเจอ เพราะจำไม่ได้ว่าวางไว้ตรงไหน

– ใช้เวลาทำงานมากผิดปกติ เพราะมัวแต่คิดถึงและสนใจอย่างอื่น

– ขยัน แต่ผลการเรียนไม่ดีเท่าที่ควรเป็น

– มีปัญหาด้านการอ่านตีความ คือรับรู้เพียงข้อเท็จจริง แต่ไม่สามารถเชื่อมโยงหรือต่อยอดกับข้อมูลอื่นๆ ได้ พวกเขาจึงมักพลาดรายละเอียดคำสั่งการบ้าน หรือเนื้อหาในบทเรียน

– บางคนจะมีเพื่อนเยอะ เพราะสนุกที่มีเพื่อนอยู่รอบตัว แต่จะเครียดและกังวลทันทีเมื่ออยู่ในสถานการณ์ที่ต้องตัดสินใจ เพื่อนๆ จึงมีบทบาทในการช่วยเหลือเสมอ

– มีไอเดียดีๆ มากมายที่ต้องการทำเดี๋ยวนั้น แต่… ไม่เคยเสร็จ หรือไม่สำเร็จตามเวลาสักอย่าง ทั้งที่ตั้งใจมากๆ