ยุคที่ผู้คนพยายามพูดถึงและให้ความสำคัญกับความเห็นอกเห็นใจ (empathy) มากขึ้น เพื่อให้การอยู่ในสังคมที่เต็มไปด้วยการแข่งขัน เปรียบเทียบ และตำหนิต่อว่าเป็นไปอย่างราบรื่น

แต่ในทางตรงข้าม การเห็นอกเห็นใจคนอื่นมากเกินไป ก็อาจส่งผลกระทบต่อความรู้สึกตัวเอง จนเกิดเป็นความเหนื่อยล้าจากความเห็นอกเห็นใจหรือที่เรียกว่า ภาวะ Compassion Fatigue ได้

Compassion Fatigue เป็นภาวะเหนื่อยล้าที่เกิดจากความเห็นอกเห็นใจคนอื่นมากเกินไป โดยส่วนมากมักเกิดขึ้นกับผู้ใหญ่ แต่ปัจจุบันพบว่า แม้แต่เด็กๆ ก็สามารถมีภาวะเหนื่อยล้าจากความเห็นอกเห็นใจได้ โดยมักเกิดขึ้นกับเด็กที่ถูกคุณพ่อคุณแม่คาดหวังมากเกินไป หรือเด็กที่มีภาระหน้าที่รับผิดชอบเกินตัว เช่น ต้องดูแลพี่น้อง ทำให้มีความรู้สึกอ่อนล้าทางอารมณ์ได้ ซึ่งภาวะนี้อาจส่งผลต่อสุขภาพจิตและอารมณ์ของเด็กได้ในระยะยาว

Dr. Lisa Damour นักจิตวิทยาคลีนิก กล่าวว่า “ความเห็นอกเห็นใจเป็นคุณสมบัติที่งดงาม แต่เมื่อมันครอบงำเด็กมากเกินไป อาจนำไปสู่ภาวะความอ่อนล้าจากความเห็นอกเห็นใจ เราสอนให้เด็กรู้จักการดูแลผู้อื่น ในขณะที่ก็ไม่ลืมดูแลตัวเองด้วย”

การที่ลูกเป็นเด็กมีความเห็นอกเห็นใจต่อผู้อื่นเป็นสิ่งที่ดี แต่ถ้าหากมีมากเกินไปอาจทำให้ลูกได้รับผลกระทบทางด้านอารมณ์และจิตใจได้ และนี่คือสัญญาณที่อาจบ่งบอกว่าลูกอาจเหนื่อยล้าเพราะมีความเห็นอกเห็นใจผู้อื่นมากเกินไป

1. ลูกมีอาการเครียดหรือวิตกกังวลกับปัญหาของผู้อื่น

หากคุณพ่อคุณแม่เห็นว่าลูกเริ่มมีความกังวลหรือหมกมุ่นกับปัญหาของคนอื่นจนไม่สามารถปล่อยวาง หรือทำใจให้เป็นปกติได้ นั่นคือสัญญาณเตือนว่าลูกอาจกำลังแบกรับปัญหาของคนอื่นมาเป็นของตัวเองมากเกินไป

2. หลีกเลี่ยงการดูแลตนเอง

ลูกเริ่มใส่ใจและดูแลคนอื่นมากจนละเลยความต้องการของตัวเอง เช่น ไม่ยอมกินข้าว เพราะต้องการให้พี่หรือน้องได้กินจนอิ่มเสียก่อน ไม่เข้านอนตามเวลา เพราะอยากนอนหลับพร้อมทุกคนในบ้าน หรือเริ่มขาดวินัยในกิจวัตรของตัวเอง เพราะมัวแต่ดูแลและให้ความช่วยเหลือผู้อื่น

3. กลัวผู้อื่นผิดหวัง

ลูกกลายเป็นคนที่ต้องยอมทำตามความต้องการของคนอื่นเสมอ แม้ว่าจะขัดกับความต้องการของตัวเอง เช่น ยอมเล่นกีฬาที่ไม่ชอบ เพราะต้องเล่นเป็นเพื่อนน้อง ยอมใส่เสื้อผ้าที่ไม่ชอบ เพราะคุณพ่อคุณแม่เลือกให้ หากปล่อยให้ลูกยอมทำอะไรขัดใจตัวเองเพราะไม่อยากทำให้คนอื่นเสียใจหรือผิดหวังนานเข้า อาจทำให้ลูกขาดความเคารพตัวเองและไม่เห็นคุณค่าของตัวเองได้

4. รู้สึกผิดอย่างหนัก

หากลูกไม่สามารถแก้ปัญหาหรือให้ความช่วยเหลือคนอื่นได้ แล้วลูกมีอาการผิดหวังเสียใจมากผิดปกติ รวมถึงการคิดโทษตัวเองว่าเป็นต้นเหตุที่ทำให้คนอื่นเกิดปัญหา หรือด้อยค่าตัวเองที่ไม่สามารถช่วยคนอื่นได้มากพอ นั่นคือหนึ่งในสัญญาณเตือนว่าลูกกำลังมีภาวะ Compassion Fatigue แล้ว

5. สูญเสียพลังงาน

การเห็นอกเห็นใจคนอื่นมากเกินไป หรือพยายามช่วยเหลือและแก้ปัญหาให้คนอื่นมากเกินไป นอกจากจะทำให้ลูกรู้สึกเหนื่อยล้าทางอารมณ์ เนื่องจากแบกรับความรู้สึกของผู้อื่นมากเกินไปแล้ว ความเครียดยังส่งผลต่อสุขภาพร่างกาย ทำให้ลูกรู้สึกอ่อนเพลียและสูญเสียพลังงานได้

เพราะฉะนั้น เมื่อคุณพ่อคุณแม่สังเกตเห็นสัญญาณเหล่านี้แล้ว ควรช่วยลูกบาลานซ์ระหว่างการเข้าใจและดูแลผู้อื่นกับการดูแลตัวเอง การสอนให้ลูกมีความเห็นอกเห็นใจคนอื่นอย่างเหมาะสม เช่น การรู้จักปฏิเสธผู้อื่นบ้าง การรู้จักพูดว่า “ไม่” ในบางสถานการณ์ และรู้จักปล่อยวางเมื่อช่วยเหลือผู้อื่นมากพอแล้ว

อ้างอิง
getgoally