‘ถ้านอนกิน โตขึ้นจะกลายเป็นงู’
‘ถ้าดื้อ ตุ๊กแกจะมากินตับ’
‘เถียงผู้ใหญ่ โตไปปากจะเล็กเท่ารูเข็ม’
สารพัดเรื่องเหนือจริงที่ผู้ใหญ่รุ่นเก่าพยายามใช้ความคิดสร้างสรรค์ มาสร้างกุศโลบายหลอกล่อให้เด็กอยู่ในโอวาท และส่งต่อกันมารุ่นต่อรุ่น

และไม่ว่าจะผ่านมากี่ปี วิธีการหลอกหรือขู่ให้เด็กกลัว ก็ยังคงเป็นหนึ่งวิธีที่คุณพ่อคุณแม่หลายคนเลือกใช้กับลูกเสมอ

แม้ปัจจุบันจะมีคุณหมอและนักจิตวิทยาเด็กพยายามออกมาให้ความรู้ว่าวิธีการหลอก โกหก หรือขู่ให้เด็กกลัวนั้นไม่ใช่การสอนที่ถูกต้อง แต่ก็ต้องยอมรับว่า วิธีเหล่านี้ ถูกส่งต่อกันมาจนหลายครอบครัวอาจมองเป็นเรื่องปกติ

ลองมาสำรวจว่าก่อนที่จะเติบโตมาเป็นผู้ใหญ่ในปัจจุบันนี้ คนรุ่นเราเคยถูกหลอกด้วยความเชื่อผิดๆ อะไรบ้าง

1. ถ้านอนกินแล้วจะกลายเป็นงูและถ้าลงไปเล่นน้ำคนเดียว จะมีมือมาจับขา แล้วก็ดึงลงน้ำไปด้วยกัน
นิดนก—พนิตชนก ดำเนินธรรม (นักเขียน)

เคยโดนป้าบอกว่าถ้านอนกินแล้วจะกลายเป็นงู เราก็ไม่ค่อยเชื่อหรอก บ้าเหรอ คนจะกลายเป็นงูไปได้ยังไง ป้าเลยบอกไม่ได้เป็นเลย ชาติหน้าจะกลายเป็นงู พอเวลาเราอยากนอนกินขนม เลยจะบอกแม่ว่าให้นอนกินด้วยกัน เกิดชาติหน้าจะได้เป็นแม่งูกับลูกงู (หัวเราะ)

แต่ถ้าอันที่จำฝังใจ ไม่ได้มาจากผู้ใหญ่พูดขู่หรือหลอก จำได้ว่าตอนนั้นดูรายการผี วันนั้นเขาเล่าเรื่องผีในสระว่ายน้ำ ถ้าเด็กลงไปเล่นน้ำคนเดียว จะมีมือหรืออะไรสักอย่างมาจับขา แล้วก็ดึงลงน้ำไปด้วยกัน วันนั้นนั่งดูเองก็กลัวเอง และเราต้องเรียนว่ายน้ำทุกอาทิตย์ เวลาว่ายไปน้ำลึกจะมีภาพหลอนขึ้นมา ทำให้เสียสมาธิ ต้องคอยเช็กว่าไม่ได้มีผีพรายอะไรมาจับขาใช่ไหม หลอนแบบนั้นอยู่นานมาก เอาจริงถ้าไม่หลอนเรื่องนั้น ตอนนี้อาจจะไปแข่งโอลิมปิกไปแล้ว (หัวเราะ) 

เราเลยคิดว่า ต่อให้ไม่มีใครหลอก ผู้ใหญ่ก็ต้องคอยสอดส่องทุกสิ่งที่กระทบกับเด็กอยู่ดี เพราะอย่างเราฝังใจไม่มีสมาธิว่ายน้ำเพราะดูรายการผี เด็กไม่ควรได้ดูรายการแบบนี้  เพราะเราจะไม่มีทางรู้เลยว่าภาพในหัวเด็กเป็นแบบไหน อะไรที่มันเข้าไปฝังในใจเขา อย่างของเราอาจจะไม่ใช่เรื่องใหญ่ แต่ถ้าโชคร้าย เรากลายเป็นคนกลัวน้ำ ไม่กล้าว่ายน้ำ ฯลฯ มันก็อาจจะเปลี่ยนชีวิตไปเลย 

2. กินเมล็ดแตงโมเข้าไป แตงโมจะงอกออกมาจากปาก 

วิชัย—วิชัย มาตกุล (Creative Director)

พ่อเคยบอกว่ากินเมล็ดแตงโมเข้าไป เมล็ดแตงโมจะงอกออกมาจากปาก เราจำได้ว่า เราถามพ่อกลับไปว่างั้นแปลว่าเราไม่ต้องซื้อแตงโมอีกแล้วใช่ปะ  เราก็เด็ดแตงโมกินจากตัวเราได้ ก็ยิ่งดีปะวะ เพราะเมื่อก่อนชอบกินแตงโมมาก

3. กินข้าวไม่หมดพระแม่โพสพจะเสียใจและกินข้าวไม่เกลี้ยงจะทำให้เป็นสิว มีแฟนที่เป็นสิวในอนาคต

เบ๊น—ธนชาติ ศิริภัทราชัย (Director)

ของเราชอบโดนหลอกว่าถ้ากินข้าวไม่หมดพระแม่โพสพจะเสียใจ เราจะงงว่าพระแม่โพสพคือใคร ทำไมต้องหลอกกูด้วย ทำไมเขาต้องเสียใจกับข้าวที่กินไม่หมดด้วย ทำไมผู้ใหญ่ไม่โยงไปถึงชาวนา การสิ้นเปลืองทรัพยากร เรารู้สึกว่าหลายๆ คำที่ผู้ใหญ่ใช้หลอก เพราะว่าผู้ใหญ่ขี้เกียจอธิบายยืดเยื้อ 

เรารู้สึกว่ามัน Bullshit เช่น เอะอะตุ๊กแกก็จะมากินตับ หรือทำนี้หน่อย ไม่งั้นตำรวจจะจับ หรือไม่ทำแบบนี้พระแม่โพสพจะเสียใจ อยากให้บอกดีว่าๆ ว่าไม่ทำแบบนี้ แล้วจะเกิดผลเสียอย่างไร และอย่าคิดว่าเด็กจะไม่เข้าใจหรือจะต่อล้อต่อเถียง ให้บอกดีๆ พูดคุยด้วยเหตุผล พูดกันจริงๆ เด็กเรียนรู้ได้ อ้อ กินข้าวไม่หมดเปลืองทรัพยากรนะ กว่าจะได้ข้าวต้องอาศัยทรัพยาการหลายอย่าง อันนี้อยู่ดีๆ โบ้ยว่าพระแม่โพสพเสียใจ 

และอีกอันนึงที่เจอคือ กินข้าวไม่เกลี้ยงจะทำให้เป็นสิว หรือมีแฟนที่เป็นสิวในอนาคต เราก็สงสัยว่าทำไม เรารู้สึกว่าเขาขี้เกียจต่อล้อต่อเถียง เราไม่ได้กลัว แค่ไม่เข้าใจเฉยๆ แล้วมัน Disturb เรา เราต้องมานั่งหาอีกว่าพระแม่โพสพคือใคร แฟนเป็นสิวเกี่ยวอะไรกับการกินข้าวไม่หมด

4. อย่าไปเล่นในที่มืด เดี๋ยวผีจะจับตัวไป และอย่าอยู่คนเดียว เพราะผีจะพรางตาไม่ให้ใครเห็นหนู

พลอยสวย—ภัทราวรรณ ปัญญาคง (Campaign Specialist) 

เด็กๆ แม่บอกว่าอย่าไปเล่นในที่มืด เดี๋ยวผีจะจับตัวไป หรืออย่าอยู่คนเดียว เดี๋ยวไม่มีคนเห็น (เพราะผีพรางตาไม่ให้เห็น) ทำให้รู้สึกว่าความมืดมันน่ากลัว เวลาถูกทิ้งไว้คนเดียวในที่มืดๆ ก็จะร้องไห้ เพราะกลัวมีผีมาจับไป และไม่มีคนมาช่วย เพราะผีพรางตาไม่ให้คนอื่นเห็นเรา

โตมาจนอายุ 24 ปีแล้ว ก็ยังกลัวความมืดอยู่เหมือนเดิม แต่กลัวน้อยลงกว่าตอนเด็กนะ เพราะตอนนี้เรามีความรู้และวิจารณญาณมากขึ้น เรื่องผีมันก็เป็นสิ่งที่พิสูจน์ไม่ได้ เลยทำให้ยังไม่เลิกกลัวความมืด

5. พ่อแม่เก็บหนูมาเลี้ยงและหนูเกิดจากกระบอกไม้ไผ่ 

ฝน—พิชญา เตระจิตร (Contents Creator)

ตอนสมัยเด็กๆ พ่อชอบแหย่ว่าเกิดมาจากกระบอกไม้ไผ่หรือไม่ก็พ่อแม่เก็บมาเลี้ยง ตอนได้ยินแบบนี้รู้สึกแย่และเสียใจมาก ไม่ได้รู้สึกสนุกกับพ่อเลย มันทำให้เกิดความสงสัยว่าคนที่เราเรียกเขาว่าพ่อแม่มาตลอด เขาไม่ใช่พ่อแม่เราจริงๆ ใช่ไหม แล้วเขารักเราหรือเปล่า จนแม่ต้องปรามพ่อว่าอย่าพูดแบบนี้กับลูก มันไม่ดี แต่ก็ไม่ได้มีใครมาอธิบายให้ฟังว่าเป็นเรื่องล้อเล่น