ภาวะขาดสารอาหาร หมายถึง ภาวะที่ร่างกายไม่ได้รับสารอาหารที่ช่วยเสริมสร้างร่างกายให้เจริญเติบโต แข็งแรง และมีพลังงานอย่างเพียงพอ โดยเฉพาะในวัยทารกและเด็กก่อนวัยเรียน หากเกิดภาวะขาดสารอาหารก็จะส่งผลกระทบต่อพัฒนาการและการเจริญเติบโต การพัฒนาสมอง สติปัญญา และการเรียนรู้

ข้อมูลสำรวจพฤติกรรมการกินและภาวะโภชนาการจากโครงการสำรวจภาวะโภชนาการในเด็กไทย (Southeast Asia Nutrition Survey: SEANUTS) โดยสถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล และ Thailand MICS 2015-2016 โดยสำนักงานสถิติแห่งชาติร่วมกับสปสช. และองค์การยูนิเซฟ ให้ข้อสรุปปัญหาโภชนาการว่า เด็กไทยที่มีอายุต่ำกว่า 5 ปีมีการขาดสารอาหารในกลุ่มไมโครนูเทรียนต์ ซึ่งเป็นสารอาหารกลุ่มรองจำพวกวิตามินและแร่ธาตุ ได้แก่ แคลเซียม เหล็ก วิตามินเอ วิตามินซี และสังกะสี ที่มีความสำคัญต่อการเจริญเติบโตของเด็กเล็ก ที่ร่างกายและสมองกำลังพัฒนา ในผลสำรวจของ SEANUTS ยังพบว่าเด็กไทยมีภาวะขาดวิตามินดีอีกด้วย

คุณพ่อคุณแม่บางคนอาจเข้าใจว่า ภาวะขาดสารอาหารจะเกิดขึ้นกับเด็กที่อดอาหารหรือได้กินอาหารน้อยเกินไป จนร่างกายผอมโซเท่านั้น แต่ในความจริงแล้ว ภาวะขาดสารอาหารไม่ได้ขึ้นอยู่กับปริมาณอาหารเพียงอย่างเดียว แต่หมายถึงการไม่ได้รับสารอาหารที่จำเป็น หรือได้รับไม่ครบถ้วน จนส่งผลต่อการทำงานของระบบต่างๆ ในร่างกาย

ดังนั้น นอกจากรูปร่างและน้ำหนักตัวของลูกแล้ว ภาวพขาดสารอาหารยังมีสัญญาณเตือนให้คุณพ่อคุณแม่สังเกตได้อีก ดังนี้

1. มีอาการเศร้าซึม ไม่ร่าเริง

หากลูกมีลักษณะซึมและไม่ร่าเริง ผิดไปจากธรรมชาติของเด็กวัยเดียวกัน รวมไปถึงเบื่ออาหาร อาจมาจากการขาดสารอาหารที่จำเป็น เช่น ธาตุเหล็ก ทำให้ออกซิเจนไปเลี้ยงร่างกายและสมองได้ไม่เต็มที่ จึงส่งผลเป็นพฤติกรรมเศร้าซึมและไม่ร่าเริงได้

2. ตัวเล็ก น้ำหนักน้อยกว่าเกณฑ์

เด็กเล็กเป็นวัยที่ต้องการสารอาหารที่ครบถ้วน เพื่อการเจริญเติบโตของร่างกาย หากลูกได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ ก็ทำให้ร่างกายเติบโตได้ไม่เต็มที่ หรือเติบโตช้ากว่าปกติได้

3. ร่างกายอ่อนเพลีย

หากลูกได้รับสารอาหารประเภทโปรตีนน้อยเกินไป ก็จะส่งผลต่อความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ ทำให้ลูกมีลักษณะอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย ไม่แข็งแรง กล้ามเนื้อถดถอย และไม่มีเรี่ยวแรงได้

4. ผิวแห้ง

โดยปกติแล้วผิวของเด็กที่สุขภาพดีจะเนียน นุ่ม ชุ่มชื้น ดูอิ่มน้ำ แต่ถ้าหากลูกมีผิวหนังแห้งหรือลอกเป็นขุย นั่นคือสัญญาณเตือนว่าลูกอาจจะได้รับวิตามินเอ วิตามินดี วิตามินอี และวิตามินอี น้อยเกินไป

5. ผมร่วง

เด็กๆ เป็นวัยแห่งการสร้าง ดังนั้นอาการผมร่าง จึงเป็นความผิดปกติที่บอกว่าร่างกายลูกกำลังขาดสารอาหารประเภทไบโอติน โปรตีน และวิตามินซี ซึ่งเป็นสารอาหารที่ช่วยเสริมสร้างและซ่อมแซมเซลล์ต่างๆ รวมถึงเส้นผมด้วย

6. สมาธิสั้น

ไม่ใช่แค่ลักษณะทางร่างกาย แต่ถ้าลูกได้รับสารอาหารที่ส่วนสำคัญต่อการทำงานของสมอง เช่น กาบ้า โอเมก้า 3 โพรไบโอติก และวิตามินบีไม่เพียงพอ ก็จะส่งผลให้ลูกเป็นเด็กไม่มีสมาธิ ไม่สามารถโฟกัส และวอกแวกได้ง่าย

7. ท้องผูก

อาการท้องผูก ถ่ายไม่ออก หรือถ่ายน้อยลงกว่าปกติ เป็นสัญญาณเตือนว่าลูกขาดการรับประทานอาหารที่มีกากใย  และดื่มน้ำน้อยเกินไป จนส่งผลต่อการทำงานของระบบขับถ่ายนั่นเอง

ที่มา
Paolo Hospital
posttoday
doctorraksa