การสร้างภูมิคุ้มกันให้ลูกเป็นเรื่องสำคัญต่อการเติบโตและสุขภาพร่างกายของลูก คุณพ่อคุณแม่จึงพยายามสร้างและเสริมภูมิคุ้มกันให้ลูกตั้งแต่วันแรกที่ลืมตาดูโลก

แต่สิ่งที่คุณพ่อคุณแม่อาจลืมไปก็คือ ทารกแรกเกิดจะมีจุลินทรีย์ดี หรือ Microbiome ที่ติดตัวมาเป็นระบบนิเวศขนาดย่อม โดยมีทั้งแบคทีเรีย ไวรัส เชื้อรา และสิ่งมีชีวิตเล็กๆ มากมายอยู่ในร่างกาย ซึ่งไมโครไบโอมนี่แหละที่มีบทบาทสำคัญในการเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ย่อยอาหาร และแม้กระทั่งช่วยในการพัฒนาสมองและอารมณ์ของลูก

ทำความรู้จักไมโครไบโอม (Microbiome)

Microbiome คือ จุลินทรีย์ดีหลากหลายชนิด ทั้งแบคทีเรีย ไวรัส เชื้อรา และโปรโตซัว ที่อาศัยอยู่ร่สมกันอย่างสมดุลในร่างกายของเรา โดยเฉพาะในระบบทางเดินอาหารของทารกตั้งแต่แรกเกิด หรือที่เรารู้จักกันในชื่อ ‘จุลินทรีย์ประจำถิ่น’ หรือ Normal Microbiota ซึ่งมีบทบาทและความสำคัญต่อสุขภาพของลูกเป็นอย่างมาก

ไมโครไบโอมสำคัญกับลูกอย่างไร

1. เสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้ลูกไม่ป่วยง่าย

ไมโครไบโอมมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาระบบภูมิคุ้มกันของลูกให้แข็งแรง โดยจะช่วยกระตุ้นการทำงานของเซลล์ภูมิคุ้มกัน และสร้างเกราะป้องกันเชื้อโรคที่เป็นอันตราย การมีไมโครไบโอมที่สมดุลตั้งแต่แรกเกิดช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคติดเชื้อต่างๆ เช่น ท้องเสีย หวัด และการอักเสบต่างๆ อีกด้วย

2. ย่อยและดูดซึมสารอาหารดี ท้องไม่อืด

จุลินทรีย์บางชนิดในลำไส้ของลูกสามารถช่วยย่อยสลายอาหารที่ร่างกายไม่สามารถย่อยเองได้ เช่น เส้นใยอาหาร และผลิตวิตามินที่จำเป็น เช่น วิตามินเค และวิตามินบีบางชนิด นอกจากนี้ ยังช่วยในการดูดซึมแร่ธาตุต่างๆ ให้ร่างกายนำไปใช้ประโยชน์ได้อย่างเต็มที่

3. ลำไส้ดี = สมองและจิตใจดี (Gut-Brain Axis)

งานวิจัยใหม่ๆ ชี้ให้เห็นถึงความเชื่อมโยงที่ซับซ้อนระหว่างลำไส้และสมอง จุลินทรีย์ในลำไส้สามารถส่งสัญญาณไปยังสมองผ่านเส้นประสาท ฮอร์โมน และสารสื่อประสาท ซึ่งอาจมีผลต่ออารมณ์ พฤติกรรม และพัฒนาการทางสมองของเด็ก การมีไมโครไบโอมที่สมดุล จึงมีผลต่อการมีสุขภาพจิตที่ดีของลูกได้

4. ป้องกันการแพ้อาหารและโรคภูมิแพ้

ไมโครไบโอมมีส่วนสำคัญในการฝึกระบบภูมิคุ้มกันของลูกให้รู้จักและตอบสนองต่อสารต่างๆ อย่างเหมาะสม การมีไมโครไบโอมที่หลากหลายและสมดุลตั้งแต่แรกเกิดอาจช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคภูมิแพ้ต่างๆ เช่น ผื่นแพ้ผิวหนัง หอบหืด และแพ้อาหาร

แล้วจะทำให้ไมโครไบโอมมีความสมดุลได้อย่างไร

1. ให้ลูกกินน้ำนมแม่ให้นานที่สุดเท่าที่ทำได้ เพราะน้ำนมแม่เป็นแหล่งของพรีไบโอติกและโปรไบโอติกตามธรรมชาติที่ช่วยเสริมสร้างสมดุลจุลชีพในลำไส้ของลูก

2. ให้อาหารตามวัยที่หลากหลาย เมื่อลูกเริ่มกินอาหารอื่นได้ตามวัย คุณพ่อคุณแม่ควรเน้นให้ลูกได้กินอาหารที่หลากหลาย ครบถ้วน และมีใยอาหารสูง เช่น ผัก ผลไม้ ธัญพืชเต็มเมล็ด ซึ่งเป็นอาหารของจุลินทรีย์ที่ดี

3. หลีกเลี่ยงการใช้ยาปฏิชีวนะโดยไม่จำเป็น ยาปฏิชีวนะสามารถทำลายจุลินทรีย์ทั้งชนิดดีและไม่ดีในลำไส้ การใช้ยาปฏิชีวนะควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์เท่านั้น

4. สร้างสภาพแวดล้อมที่ดี การหลีกเลี่ยงควันบุหรี่ และการให้ลูกได้สัมผัสกับธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่หลากหลาย มีส่วนช่วยในการสร้างสมดุลของ ไมโครไบโอม

อ่านบทความ: อาหารสุขภาพสำหรับลูก: 4 เมนูอาหารทำง่ายที่ช่วยเสริมภูมิคุ้มกันให้ลูก

อ้างอิง
Optibacprobiotics
NIH