ธรรมชาติอย่างหนึ่งของเด็กคือการที่ยังไม่สามารถแยกแยะว่าอะไรถูกหรือผิดด้วยตัวเองได้ เด็กๆ จึงเผลอทำพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมออกมา เพราะไม่รู้ว่าสิ่งนั้นควรทำหรือไม่

1. ให้ลูกเรียนรู้จากความผิดพลาดของตัวเอง

ถึงแม้ว่าความผิดพลาดจะไม่ใช่เรื่องน่ายินดี แต่ในขณะเดียวกันก็เป็นเรื่องที่ต้องสอนให้ลูกเรียนรู้ เข้าใจ และยอมรับผลของการกระทำนั้น เช่น ลูกถือแก้วน้ำไปด้วยวิ่งเล่นไปด้วย จึงทำแก้วน้ำตกแตก คุณพ่อคุณแม่ไม่จำเป็นต้องตำหนิหรือต่อว่าลูกรุนแรง แต่อธิบายให้ลูกเข้าใจว่า แก้วน้ำตกแตกเพราะลูกถือและวิ่งเล่น ผลลัพธ์คือทำให้แก้วน้ำแตก และเศษแก้วอาจจะทำให้ลูกหรือคนอื่นบาดเจ็บได้ เมื่อลูกเข้าใจสาเหตุ ครั้งต่อไปก็จะรู้จักระมัดระวังในการถือแก้วน้ำมากขึ้น

การสอนให้ลูกเรียนรู้จากความผิดพลาดของตัวเอง จึงเป็นพื้นฐานที่ดีที่จะทำให้ลูกรู้จักแยกแยะว่าอะไรควรทำหรือไม่ควรทำต่อไปได้

2. ไม่สปอยล์ลูกมากจนเกินไป

คุณพ่อคุณแม่หลายคนอาจจะคิดว่าการสอน บอก หรือตักเตือนเมื่อลูกทำผิดจะเป็นการตอกย้ำและทำให้ลูกเสียใจ จึงเลือกใช้วิธีโอ๋หรือปลอบใจโดยไม่อธิบายว่าลูกทำอะไรไม่เหมาะสมลงไปบ้าง แต่การทำอย่างนั้นอาจจะทำให้ลูกเข้าใจว่าตัวเองจะทำอะไรก็ได้ เพราะคุณพ่อคุณแม่ไม่เคยว่า แต่ความจริงแล้วการปล่อยให้ลูกทำอะไรตามใจตัวเองมากเกินไป จะทำให้ลูกไม่รู้จักแยกแยะว่าอะไรควรทำหรือไม่ควรทำ ดังนั้นเมื่อลูกทำผิด นอกจากจะคอยเคียงข้างและปลอบใจแล้วก็ควรสอนให้ลูกรู้และเข้าใจว่าตัวเองทำอะไรผิดพลาด เพื่อเรียนรู้และไม่ทำซ้ำอีกจะดีกว่านะคะ

3. มีกฎกติกาที่ชัดเจน

การกำหนดบทลงโทษเล็กๆ น้อยๆ เมื่อลูกทำผิด ก็ไม่ใช่เรื่องเลวร้ายอะไร เพียงแต่ควรต้องเป็นกฎกติกาที่ตกลงและรับรู้ร่วมกันภายในครอบครัวแล้ว และเมื่อลูกทำผิดข้อตกลง คุณพ่อคุณแม่ไม่ควรใช้อารมณ์ในการลงโทษ แต่ใช้วิธีพูดคุยและทำตามข้อตกลงให้แน่ชัด

ในทางกลับกัน ถ้าลูกให้ความร่วมมือและทำตามข้อตกลงด้วยดี คุณพ่อคุณแม่ก็ควรชื่นชมและให้กำลังใจ เพื่อให้ลูกรู้ว่าอะไรที่ทำแล้วคุณพ่อคุณแม่ไม่พอใจหรืออะไรที่ทำให้คุณพ่อคุณแม่รู้สึกภูมิใจในตัวเขา

4. รับฟังเหตุผลของลูก

คุณพ่อคุณแม่ไม่ควรด่วนสรุปหรือมองว่าลูกเป็นเด็กไม่น่ารัก หากลูกทำอะไรผิดพลาดหรือทำตัวไม่ดี เพราะบางทีอาจเป็นเพราะไม่ได้ตั้งใจ หรือไม่รู้ผลเสียของการกระทำนั้นๆ ดังนั้นควรให้โอกาสและเปิดใจรับฟังเหตุผลของลูก แล้วค่อยสอนวิธีที่ถูกให้ลูกก็ไม่สายเกินไปนะคะ

5. ไม่ปล่อยให้ลูกทำผิดจนเป็นนิสัย

ยิ่งปล่อยละเลย ก็จะยิ่งทำให้ลูกคุ้นเคยกับการทำผิด เมื่อทำได้ครั้งหนึ่งก็จะเข้าใจว่าทำได้ตลอดไป จนกลายเป็นนิสัยที่แก้ได้ยาก เพราะฉะนั้นพ่อแม่เองควรสังเกตและดูแลลูกอย่างใกล้ชิด คอยบอกและตักเตือนเมื่อลูกทำผิด สอนให้ลูกรู้ถึงผลลัพธ์ และบอกวิธีที่ถูกต้องให้ลูกนำไปใช้ต่อไป

อ้างอิง
parents
mcc.gse.harvard.edu