มีอะไรมาให้คุณพ่อคุณแม่ลองคิดทบทวนกันดูเล่นๆ นะคะ… คำถามก็คือ ตลอดชีวิตที่ผ่านมา มีอะไรที่เราต้องเสียโอกาสไปโดยไม่จำเป็น เพียงเพราะว่าเราไม่กล้าริเริ่ม ลองทำ หรือเรียนรู้มัน เพราะคิดว่ามันอาจจะยากเกินความสามารถของตัวเอง หรือคิดว่าไม่ใช่สิ่งที่ตัวเองจะทำได้ดีแน่

เราทุกคนน่าจะเคยผ่านประสบการณ์เช่นนั้นมาก่อน และเมื่อนึกถึงทีไรก็อดเสียดาย หรือนึกโทษความเป็นคนไม่กล้าริเริ่ม ไม่กล้าลอง ที่ทำให้ตัวเองพลาดโอกาสหลายอย่างในชีวิตไปไม่ได้

พอมีลูก คุณพ่อคุณแม่ก็เลยคาดหวังว่า อยากให้ลูกมีพื้นฐานนิสัยเป็นเด็กที่กล้าคิดกล้าลอง กล้าริเริ่ม ทำอะไรใหม่ๆ ไม่หวาดกลัว ไม่ลังเล เพื่อที่จะได้ไม่ต้องเสียโอกาสเพียงเพราะไม่มั่นใจในความสามารถของตัวเอง

แต่จะฝึกและส่งเสริมให้ลูกมีความกล้าคิดริเริ่มและลอง ทำอะไรใหม่ๆ ได้โดยไม่ใช่วิธีบังคับหรือฝืนใจลูก ก็ต้องมีเทคนิคดีๆ ที่คุณพ่อคุณแม่ควรนำไปปรับใช้ให้เหมาะสมกับลูกกันนะคะ

1. สนับสนุนความพยายามของลูกอยู่เสมอ

Cora Collette Breuner รองศาสตราจารย์ด้านกุมารเวชศาสตร์จาก Children’s Hospital และ University of Washington เคยให้ความเห็นว่าการที่เด็กๆ กลัวการเริ่มต้นหรือลองทำสิ่งใหม่ๆ เป็นเพราะรู้สึกว่าถ้าทำออกมาได้ไม่ดีพอ ก็จะไม่ได้รับการชื่นชมหรือความสนใจจากคุณพ่อคุณแม่

ด้วยเหตุผลดังกล่าว หากอยากให้ลูกมีความกล้าที่จะลองทำใหม่ๆ คุณพ่อคุณแม่ต้องเริ่มจากการให้ความสำคัญกับความกล้าและความพยายามของลูก ส่งเสริมและสนับสนุนในขั้นตอน มากกว่ารอดูความสำเร็จที่ปลายทาง เพื่อให้ลูกรู้ว่าคุณพ่อคุณแม่ให้ความสำคัญกับทุกความพยายามของลูกเสมอ ไม่ว่าผลลัพธ์จะออกมาอย่างไรก็ตาม

2. สร้างความเชื่อมั่นให้ลูก

ขนาดผู้ใหญ่อย่างเรา การจะก้าวขาออกจากเซฟโซนของตัวเองยังทำได้ยาก เด็กๆ เองถึงจะไม่มีประสบการณ์ชีวิตมากนัก แต่สัญชาตญาณก็ทำให้เขารู้สึกหวาดกลัวและไม่มั่นใจว่าจะสามารถทำสิ่งใหม่ๆ ด้วยตัวเองได้

คุณพ่อคุณแม่จึงควรให้ความช่วยเหลือลูกด้วยการเสริมสร้างความมั่นใจให้ลูก ทำให้ลูกเชื่อมั่นในศักยภาพของตัวเอง แต่… ไม่ได้หมายถึงการคอยบอกว่าลูกทำได้ หรือย้ำว่าลูกต้องทำได้ เพราะแทนที่จะได้ความเชื่อมั่น ลูกอาจรู้สึกกดดันมากขึ้นเป็นแน่

ดังนั้นคุณพ่อคุณแม่อาจใช้วิธีให้กำลังใจหรือตั้งคำถามให้ลูกได้ทบทวนว่าตัวเองกับสิ่งที่ทำ เช่น ตอนที่ลูกเล่นดนตรี ถึงจะเล่นไม่เก่งเท่าคนอื่น แต่ลูกมีความสุขใช่ไหม เพื่อเปิดโอกาสให้ลูกได้คิดและทบทวนว่าชอบทำสิ่งนั้นจริงๆ หรือชอบเมื่อทำสำเร็จแล้วเท่านั้นค่ะ

3. ทำให้ความท้าทายเป็นเรื่องสนุกและน่าตื่นเต้น

ความท้าทายมันก็ต้องน่าตื่นเต้นอยู่แล้วสิ แต่สิ่งที่ตามมากับความท้าทายและน่ากลัวกว่าสำหรับเด็กๆ ก็คือความเครียด กังวล และไม่รู้ว่าจะรับมือกับความผิดหวังที่อาจเกิดขึ้นได้อย่างไร

สิ่งที่คุณพ่อคุณแม่ช่วยได้คือการไม่ทำให้ความท้าทายกลายเป็นความกดดัน ด้วยการฝากความหวังไว้ที่ลูกมากเกินไป แต่ควรทำให้ลูกรู้สึกว่าความท้าทายจากการทำอะไรใหม่ๆ เป็นเรื่องสนุกที่ลูกควรได้ลองทำสักครั้ง เช่น การได้ขึ้นเวทีไปทำกิจกรรมครั้งแรก อาจจะน่ากลัวไปหน่อย แต่ในอีกมุมหนึ่งลูกก็จะได้ลองแสดงความสามารถต่อหน้าคนอื่น ถ้าผิดพลาดก็ไม่เป็นไร อย่างน้อยลูกก็ได้ลองและสนุกกับมัน จะได้มีประสบการณ์ไว้แก้ตัวในครั้งหน้านะคะ

4. ให้ลูกได้พักบ้าง

พ่อแม่ที่อยากให้ลูกเป็นเด็กที่กล้าคิด กล้าทำ กล้าเรียนรู้ และอยากทดลองทำสิ่งใหม่ๆ ย่อมพยายามสร้างโอกาสและหากิจกรรมใหม่ๆ มาให้ลูกทำเสมอ

แต่เดี๋ยวก่อน! เด็กๆ ก็รู้จักเหนื่อยและท้อใจ เมื่อต้องลองทำอะไรหลายอย่าง ต้องพยายามทำให้ดีทุกอย่าง เพราะไม่อยากให้คุณพ่อคุณแม่ผิดหวัง ดังนั้นสิ่งสำคัญของการอยากให้ลูกทำอะไรเยอะๆ ก็คือต้องไม่ลืมที่จะหาเวลาให้ลูกได้พัก ได้หยุดทำกิจกรรม ได้เว้นวรรคหรือมีวันว่างให้ได้ลองคิดดูว่า เขาอยากกลับไปทำอะไรบ้าง กิจกรรมอะไรที่คิดถึงมากที่สุด เพราะเมื่อลูกได้พัก ก็เหมือนได้ชาร์จแบตเตอรี่เพื่อกลับไปพัฒนาตัวเองอีกครั้ง

5. ให้ลูกเผชิญกับความกลัวทีละขั้นตอน

ความกลัวเป็นหนึ่งในคีย์เวิร์ดสำคัญที่ทำให้เด็กๆ ล้มเลิกที่จะเรียนรู้หรือลองทำให้อะไรใหม่ๆ ซึ่งการจะลดความกลัวของลูกได้นั้น ไม่ให้ผลักไสให้เขาไปเผชิญความกลัวอย่างเต็มกำลัง แต่ต้องค่อยเป็นค่อยไป เช่น หากลูกไม่กล้าเล่นเปียโนต่อหน้าผู้คนเยอะๆ คุณพ่อคุณแม่ก็อาจให้ลูกเริ่มจากการเล่นให้พ่อแม่ฟังก่อน ต่อมาค่อยเล่นให้ปู่ย่าฟัง แล้วค่อยเล่นให้เพื่อนๆ ฟัง การค่อยๆ เอาชนะความกลัวที่ง่ายที่สุดและพัฒนาไปสู่ความกลัวที่ยากขึ้นเรื่อยๆ จะช่วยให้ลูกสะสมความมั่นใจที่จะเอาชนะความกลัวของตัวเองให้มากขึ้นตามไปด้วย

6. การฝึกฝนคือคำตอบ

มนุษย์เราไม่ได้เก่งหรือทำอะไรเป็นตั้งแต่แรกเกิด การฝึกฝนจึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยเสริมสร้างความมั่นใจให้ลูกกล้าที่จะริเริ่มลองสิ่งใหม่ๆ

ดังนั้นหากลูกมีความกังวลเกี่ยวกับสิ่งที่เขาทำไม่ได้ คุณพ่อคุณแม่ก็สามารถช่วยลูกได้ ด้วยการให้เวลาลูกได้ฝึกฝนขณะอยู่ที่บ้าน หรือฝึกกับคุณพ่อคุณแม่ก็ได้ เช่น หากลูกกังวลในการใส่เสื้อผ้าด้วยตัวเอง ก็ให้เขาลองฝึกแต่งตัวที่บ้าน โดยมีคุณพ่อคุณแม่ให้กำลังใจอย่างใจเย็น หรือก่อนที่จะเล่นดนตรีให้คนอื่นฟัง ควรให้ลูกได้ลองฝึกเล่นจนรู้สึกมั่นใจก่อน

7.  คอยตั้งคำถามปลายเปิดเพื่อพูดคุยกับลูก

แทนที่คุณพ่อคุณแม่จะพูดถึงแต่ข้อดีของการกล้าทำสิ่งใหม่ๆ ลองเปลี่ยนเป็นการตั้งคำถามปลายเปิดให้ลูกได้ลองคิดตามและทบทวนสิ่งที่อยู่ในใจก่อนตอบออกมา เช่น

– หนูมีเรื่องอะไรที่อยากทำแต่รู้สึกกังวลบ้างไหม และหนูอยากให้พ่อแม่ช่วยอะไรบ้างหรือเปล่า

– หนูคิดว่าถ้าจะลองเล่นดนตรีหรือกีฬาที่ไม่เคยทำมาก่อน เราควรใช้เวลาแค่ไหนดีนะหนูคิดว่าคนเราสามารถทำอะไรได้ดีหรือเก่งตั้งแต่ครั้งแรกหรือเปล่า ถ้าไม่ใช่แล้วต้องทำอย่างไรถึงจะทำสิ่งนั้นได้ดีขึ้นเรื่อยๆ

อ้างอิง
biglifejournal