การตัดสินใจอาจเป็นเรื่องที่ผู้ใหญ่คุ้นเคย แต่สำหรับเด็กๆ การต้องตัดสินใจหรือเลือกอะไรสักอย่าง ไม่ใช่เรื่องง่าย ถ้าไม่ใช่ชอบไปเสียทุกอย่าง ก็อาจเป็นเพราะไม่มีอะไรที่ชอบอะไรเลย แต่ในชีวิตจริงลูกไม่อาจได้ทุกสิ่งหรือปฏิเสธทุกอย่างได้เสมอไป การ สอนลูกให้เลือกเป็น จึงเป็นอีกเรื่องที่คุณพ่อคุณแม่ควรค่อยๆ ปลูกฝังและฝึกฝนให้ลูกได้ลองคิดและตัดสินใจด้วยตัวเองอยู่เสมอ

เพราะไม่ว่าจะเป็นเด็กเล็กที่กำลังเลือกของเล่น หรือวัยรุ่นที่กำลังเลือกมหาวิทยาลัย เด็กทุกคนต้องรู้จักการตัดสินใจที่อาจยากและสำคัญกับชีวิตมากขึ้นเรื่อยๆ จึงเป็นเรื่องสำคัญที่คุณพ่อคุณแม่จะต้องสอนทักษะการเลือกและการตัดสินใจให้กับลูกตั้งแต่เนิ่นๆ

1. ให้ตัวเลือกเพียงสองทางกับลูก

Grace Berman นักสังคมสงเคราะห์ทางคลินิก แนะนำให้คุณพ่อคุณแม่เริ่ม สอนลูกให้เลือกเป็น ได้ตั้งแต่วัยก่อนอนุบาล ด้วยการให้ทางเลือกที่เหมาะสมกับลูกเพียงแค่สองทาง เช่น เลือกรองเท้าสีแดงหรือรองเท้าสีน้ำเงิน เลือกเสื้อกล้ามหรือเสื้อแขนยาว เลือกผลไม้ปั่นหรือผลไม้หั่นแท่งแช่เย็น

แต่ทั้งนี้คุณพ่อคุณแม่จะต้องประเมินสถานการณ์ และทางเลือกย่อมสามารถยืดหยุ่นได้ในขอบเขตและขีดจำกัดที่เหมาะสม เช่น ลูกสามารถเลือกว่าจะกินผลไม้ปั่นหรือผลไม้หั่นแท่งแช่เย็นเป็นของว่างก็ได้ แต่ไม่สามารถเปลี่ยนเป็นช็อกโกแลตแทนได้

2. ให้ลูกมีส่วนร่วมในการเลือกหรือตัดสินใจที่เกี่ยวข้องกับตัวเองเสมอ

คุณพ่อคุณแม่ควรให้ลูกมีโอกาสเลือกสิ่งที่เกี่ยวข้องกับตัวเอง โดยอาจเป็นเรื่องง่ายๆ ในชีวิตประจำวัน เช่น เลือกเสื้อผ้าที่อยากใส่ เลือกนิทานที่อยากฟัง ให้ตัดสินใจจะทำอะไรในวันเกิด  หรือแม้แต่การถามความเห็นว่าจะซื้ออะไรฝากอะไรให้คุณปู่คุณย่า

Rachel Busman นักจิตวิทยาคลินิกระบุว่า การให้ลูกได้มีส่วนร่วมในการตัดสินใจเป็นสิ่งสำคัญ ไม่ว่าเรื่องนั้นจะเกี่ยวข้องกับตัวลูกโดยตรง หรือเกี่ยวข้องกับคนในครอบครัว สิ่งนี้จะทำให้ลูกรู้ว่า ความคิดและการเลือกของเขา เป็นส่วนหนึ่งของครอบครัวและมีความสำคัญไม่แพ้ความคิดเห็นของคนอื่นในบ้าน

โดยที่คุณพ่อคุณแม่ไม่จำเป็นต้องเร่งเร้าให้ลูกรีบตัดสินใจ แต่ควรรอคอยอย่างใจเย็น เพื่อให้ลูกได้คิดสักนิด จากนั้นอย่าลืม #ชมเชยลูก เมื่อตัดสินใจได้อย่างรวดเร็วและเด็ดขาด เพื่อให้ลูกมั่นใจว่ากำลังมาถูกทางแล้ว

3. กระตุ้นความคิดด้วยคำถามปลายเปิดที่ชวนขบคิด

คุณพ่อคุณแม่ลองเปลี่ยนจาก ‘คำสั่ง’ ว่าลูกต้องเลือกสิ่งนี้หรือสิ่งนั้น เป็น การตั้งคำถามปลายเปิดที่ชวนให้ลูกอยากค้นหาคำตอบ เช่น ลูกคิดว่ากระเพาะน้อยๆ ของลูกกำลังบอกว่าอยากกินอะไร และลองแนะนำให้ลูกเตรียมแผนสำรอง หรือรู้จักชั่งน้ำหนักข้อดีและข้อเสียของทางเลือกทั้งหมดที่มี และอย่าลืมแนะนำให้ลูกนึกถึงผลกระทบที่จะตามมาหลังจากนั้น

การตั้งคำถามเหล่านี้ นอกจากจะเป็นการสะท้อนคิดให้กับลูกแล้ว จะทำให้ลูกเรียนรู้ว่าการคิดที่รอบคอบ จะช่วยให้ลูกเลือกเป็น และสามารถตัดสินใจได้อย่างเด็ดขาดมากขึ้น

4. ปล่อยให้ลูกเรียนรู้การตัดสินใจที่ผิดพลาด

Jim Taylor นักจิตวิทยาและอาจารย์พิเศษมหาวิทยาลัยซานฟรานซิสโก ระบุว่า ควรปล่อยให้ลูกได้ตัดสินใจผิดพลาดบ้าง ตราบใดที่ยังเป็นเรื่องเล็กๆ น้อยๆ และอยู่ในสถานการณ์ที่ปลอดภัย และจะช่วยให้ลูกตัดสินใจที่ดีขึ้นในอนาคตตัวอย่างเช่น ลูกเลือกที่จะใส่รองเท้าคู่โปรดแทนรองเท้าบู๊ตย่ำโคลน สิ่งนี้อาจจะเป็นการเลือกที่ผิดพลาดในสายตาผู้ใหญ่ แต่สำหรับเด็ก เมื่อตัดสินใจผิดพลาดก็จะเกิดกระบวนการเรียนรู้การตัดสินใจอย่างรอบคอบ และการแก้ไขปัญหามากขึ้น

และเมื่อลูกเลือกผิด หรือตัดสินใจผิดพลาด คุณพ่อคุณแม่ไม่ควรตอกย้ำหรือซ้ำเติมการเลือกของลูก แต่ควรทำให้ลูกมั่นใจว่า #พ่อแม่จะอยู่เคียงข้างในทุกการตัดสินใจของลูก เสมอ

อ้างอิง
wellspringprevention.org
sg.theasianparent.com
childmind.org