READING

คำถามคาใจคุณแม่จอมเมื่อย: คนท้องห้ามนวดจริงหรือ?...

คำถามคาใจคุณแม่จอมเมื่อย: คนท้องห้ามนวดจริงหรือ?

จากข่าวคุณแม่ตั้งครรภ์ท่านหนึ่งใช้บริการนวดไทย แล้วเกิดอาการลิ่มเลือดอุดตันจนเป็นเหตุให้ลูกเสียชีวิต

 

เป็นธรรมดาที่คุณแม่ตั้งครรภ์จะมีอาการปวดเมื่อยมากกว่าปกติเพราะร่างกายเกิดการขยายตัว และแบกรับน้ำหนักมากกว่าปกติ และถ้าเป็นอย่างนั้น การนวดเพื่อคลายอาการปวดเมื่อย จะเป็นของต้องห้ามสำหรับคุณแม่ตั้งครรภ์จริงหรือ

เรามีโอกาสคุยกับ นพ.อภิชาติ ฤชุกรดำรงสูตินรีแพทย์ (เวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์) ประจำโรงพยาบาลยันฮี เพื่อคลี่คลายความสงสัยเกี่ยวกับคุณแม่ตั้งครรภ์และการนวด

คนท้องห้ามนวดจริงไหม

อันนี้ต้องแบ่งเป็นสองอย่าง ถ้าเป็นการแพทย์แผนปัจจุบันไม่มีการห้ามนวดสำหรับคนตั้งครรภ์ แต่การแพทย์แผนไทยหรือแผนจีน ก็บอกว่าสามารถนวดได้แต่ห้ามกดจุดหรือฝังเข็ม

การนวดกดจุดหมายถึง

การนวดกดจุด คือ การใช้นิ้วหรือใช้ไม้นวดกดไปยังบริเวณใดบริเวณหนึ่งที่ปวดเมื่อย

การนวดเท้าจะกระทบกระเทือนถึงลูกในท้องไหม

การบีบนวดบริเวณฝ่าเท้าไม่ได้มีอันตรายกับเด็กในท้อง แต่อย่างที่เกิดขึ้นในข่าว คนไข้อาจมีการอุดตันของเส้นเลือดอยู่ ไม่ว่าบริเวณไหนก็แล้วแต่ และไม่มีแสดงอาการอะไรที่บ่งชี้ว่าเป็นลิ่มเลือดอุดตัน พอมีการการบีบนวด ทำให้ลิ่มเลือดที่อุดตันอยู่ที่บริเวณอื่นๆ ภายในร่างกายหลุดลอยออกมา และเข้าไปอุดตันอวัยวะสำคัญ และทำเกิดอันตรายกับร่างกาย

ถ้าหากไม่มีการอุดตันของเส้นเลือดมาก่อน คนท้องสามารถนวดได้ตามปกติ เพียงแต่ร้านนวดและคนในร้านนวดย่อมไม่สามารถคัดกรองอาการเหล่านี้

อาการลิ่มเลือดอุดตันในคนท้องเกิดจากสาเหตุใดบ้าง

ปกติลิ่มเลือดอุดตันเกิดได้จากหลายสาเหตุ แต่ก็จะมีกลุ่มที่เป็นปัจจัยเสี่ยง ได้แก่ คนที่นั่งอยู่ท่าเดิมนานๆ ไม่มีการเปลี่ยนแปลงท่า คนที่ตั้งครรภ์ แล้วก็คนที่เป็นโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันสูง อันนี้จะเป็นปัจจัยเสี่ยงทั้งหมดของการอุดตันของเส้นเลือดหรือลิ่มเลือด

อาการเริ่มแรกของคนที่เป็นลิ่มเลือดอุดตันก็จะมีอาการปวดบวมของบริเวณที่มีการอุดตัน ส่วนใหญ่อาการจะปรากฎที่แขนและขาข้างใดข้างหนึ่ง และถ้าเราตรวจเจออาการลิ่มเลือดอุดตันก่อนที่ลิ่มเลือดจะหลุดลอยไปในกระแสเลือด อันนี้เราสามารถให้ยาสลายลิ่มเลือดได้ ยาจะช่วยให้ลิ่มเลือดค่อยๆ สลายไป แต่ถ้าบังเอิญไม่มีอาการบ่งชี้ให้เห็นก่อน ลิ่มเลือดที่มีขนาดใหญ่กว่าเม็ดเลือดทั่วไปก็จะไปอุดตันอวัยวะต่างๆ ซึ่งก็ขึ้นอยู่กับมันว่ามันจะลอยไปอุดตันที่บริเวณไหน ถ้าไปอุดตันในบริเวณที่สำคัญเช่น หัวใจ ปอด สมอง อันนี้ก็มีอันตรายถึงชีวิตได้

คนตั้งครรภ์มีโอกาสเสี่ยงเป็นลิ่มเลือดอุดตันมากกว่าคนปกติหรือไม่

คนตั้งครรภ์มีภาวะเลือดหนืดและเลือดข้นกว่าคนปกติ ทำให้เกิดการแข็งตัวของเลือดหรือลิ่มเลือดง่ายขึ้น และพอท้องใหญ่ขึ้น ทำให้การไหลเวียนกลับของเส้นเลือดดำที่ขาไม่ค่อยดี เพราะฉะนั้นทำให้การไหลเวียนเลือดทำได้ช้าลง ก็เลยทำให้เกิดการอุดตันได้ง่ายขึ้น

อาการที่สังเกตได้ว่าคนท้องมีอาการลิ่มเลือดอุดตัน

ถ้าเราสังเกตว่ามีขาบวมผิดปกติ และก็มีอาการปวดบวมบริเวณขาด้านใดด้านหนึ่ง ควรรีบไปพบแพทย์ และแจ้งแพทย์เจ้าของไข้ที่ฝากครรภ์อยู่ว่ามีอาการปวดบวมบริเวณขาด้านนี้

ถ้าลิ่มเลือดไปอุดตันที่ สมอง หัวใจ หรือปอด จะมีวิธีการสังเกตได้อย่างไร

รู้ไม่ได้เลย การอุดตันบริเวณปอด หัวใจ สมอง มันมักจะเกิดหลังจากการที่ลิ่มเลือดหลุดจากบริเวณอื่นแล้ว เพราะว่าโดยทั่วไปที่เราพบลิ่มเลือดอุดตัน เราไม่ค่อยพบว่าอุดตันที่หัวใจ ปอด หรือสมองเป็นที่แรกเลย แต่อาจจะมาจากบริเวณขา บริเวณแขน หลุดเข้ามาในกระแสเลือด และก็อุดตันในบริเวณอวัยวะที่สำคัญ เพราะฉะนั้นอาการพวกนี้เราไม่สามารถบอกได้เลย ถ้าพบอีกทีก็คืออาการรุนแรงแล้ว ถ้าอุดตันที่หัวใจ หัวใจก็ขาดเลือด สามารถทำให้หัวใจวายได้ ถ้าที่ปอดก็จะทำให้ระบบทางเดินหายใจล้มเหลวได้

มีอายุครรภ์ที่เหมาะหรือไม่เหมาะสำหรับการนวดหรือไม่

อย่างที่บอกการนวดแผนปัจจุบันเราไม่มีข้อห้ามในการนวด ไม่ว่าอายุครรภ์เท่าไรก็สามารถนวดได้ แต่คนตั้งครรภ์ที่เริ่มมีการเปลี่ยนแปลงด้านสรีระ จะมีอาการปวดเมื่อยก็ประมาณช่วงเดือนที่ 5-6 เพราะเชิงกรานเริ่มขยายตัว กล้ามเนื้อมันจะตึงตัวขึ้น ทำให้คนท้องรู้สึกปวดเมื่อยมากขึ้น

ถ้าไม่มีความรู้เรื่องนวดแผนไทย เช่นคุณพ่อสามารถนวดให้คุณแม่ตั้งครรภ์ได้หรือไม่

สามารถนวดคลึงและทายานวดในบริเวณที่ปวดเมื่อยได้ตามปกติ  ถ้าสมมติเราไม่ได้เรียนแพทย์แผนไทยมา เราก็จะไม่รู้หรอกว่าจุดไหนบ้างที่ควรนวดหรือไม่ควรนวด แต่ที่ปลอดภัยคือแค่เราบีบนวดทั่วไป ไม่ต้องกดจุดหรือเน้นย้ำจุดไหนเป็นพิเศษเท่านั้นก็พอ

ฝากถึงคุณแม่ตั้งครรภ์จะไปนวด ควรระมัดระวังเรื่องอะไรเป็นพิเศษ

จุดหลักๆ ที่ต้องระวังคือ บริเวณท้อง ที่ไม่ควรจะไปยุ่งเกี่ยวอะไรด้วยเลย บริเวณท้องที่มีมดลูกกับเด็กอยู่ ส่วนอื่นไม่ค่อยกระทบกระเทือนอะไร เช่น สะโพก ขา หลัง สามารถนวดได้ตามปกติ แต่ถ้ากังวลบริเวณฝ่าเท้าทั้งหน้าเท้าและหลังเท้า ก็ไม่ควรไปกดจุดอะไรเพิ่มเติม ให้ใช้มือบีบนวดบริเวณนั้นได้ตามปกติ แต่ไม่ควรกดหรือย้ำจุดใดเป็นพิเศษก็พอครับ

 

สัมภาษณ์วันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2561

นพ.อภิชาติ ฤชุกรดำรง สูตินรีแพทย์(เวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์) โรงพยาบาลยันฮี

Pitchaya T.

ความบริสุทธิ์ไร้เดียงสาเป็นของขวัญจากธรรมชาติ ที่ช่วยยืนยันว่ามนุษย์คนนี้คือเด็ก :)

RELATED POST

COMMENTS ARE OFF THIS POST