การเปิดโอกาสให้ลูกได้เรียนรู้สิ่งต่างๆ รอบตัว เป็นเรื่องสำคัญสำหรับเด็กที่กำลังเติบโตและทำความรู้จักกับโลกที่กว้างใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ

แต่นอกจากการเรียนรู้โลกภายนอกแล้ว สิ่งหนึ่งที่คุณพ่อคุณแม่ไม่ควรมองข้ามก็คือ การ สอนลูกให้รู้จักตัวเอง เรียนรู้โลกภายในของตัวเอง รู้จัก และรู้เท่าทันความรู้สึกนึกคิดและอารมณ์ของตัวเองไปพร้อมกัน

Denise Durkin ผู้เชี่ยวชาญด้านพัฒนาการเด็ก ระบุว่า คุณพ่อคุณแม่ควร สอนลูกให้รู้จักตัวเอง และส่งเสริมให้ลูกเรียนรู้โลกภายในของตัวเองอย่างสม่ำเสมอ เพื่อสร้างรากฐานทางจิตใจที่มั่นคงให้กับลูก เช่น การเคารพตนเอง ความมั่นใจและภาคภูมิใจในตัวเอง ซึ่งจะช่วยเสริมสร้างพลังในการใช้ชีวิตให้กับลูกในทุกช่วงวัยต่อไปหลังจากที่ลูกเรียนรู้โลกภายนอกมาตลอดทั้งวันแล้ว หลังเลิกเรียนวันนี้ คุณพ่อคุณแม่ลองชวนลูกมาทบทวนตัวเอง และทำความรู้จักตัวเอง ด้วยวิธีต่อไปนี้ดูนะคะ

1. ตั้งคำถามชวนคิด : วันนี้ลูกรู้สึกอย่างไร

หลังจากลูกเล่นสนุกและเรียนรู้ทักษะที่สำคัญต่อการเติบโตมาตลอดทั้งวัน ก็ได้เวลาที่ลูกจะกลับมาเรียนรู้เรื่องของตัวเองบ้าง

ก่อนอื่นคุณพ่อคุณแม่ต้องเปิดประตูหัวใจของลูกด้วยการตั้งคำถาม ที่เน้นให้ลูกมองกลับมาที่ตัวเอง เช่น วันนี้ลูกรู้สึกอย่างไร ลูกใจดีกับใครบ้าง ลูกอยากอะไรกับใคร หากช่วงแรก ลูกยังไม่รู้ว่าจะตอบคำถามเหล่านี้อย่างไร ให้คุณพ่อคุณแม่ค่อยๆ ลองเปลี่ยนคำถาม เปลี่ยนช่วงเวลา และเลือกบรรยากาศที่เหมาะสมต่อการพูดคุยมากขึ้น เพราะการถามเพื่อให้ลูกได้อธิบายความรู้สึกนึกคิดของตัวเอง จะช่วยให้ลูกได้ทบทวนเรื่องราวที่เกิดขึ้นในแต่ละวัน และสะท้อนว่าตัวเองมีความรู้สึกกับแต่ละเหตุการณ์อย่างไร ซึ่งถือเป็นขั้นตอนพื้นฐานของการรู้จักตัวเองเลยล่ะค่ะ

2. ชวนลูกทำกิจกรรม ‘สัมผัสหัวใจ’ ของตัวเอง

Dr. Kristin Neff รองศาสตราจารย์ด้านจิตวิทยาการศึกษา แห่งมหาวิทยาลัยเท็กซัส แนะนำวิธีสัมผัสตัวเองที่ได้ผลดี ก็คือวางมือลงบนหัวใจ และวางมือบนแก้มของตัวเอง

วางมือบนหัวใจ ก่อนอื่นจะต้องหายใจลึกๆ สองสามครั้ง หลับตาลง แล้วค่อยๆ วางมือของตัวเองบนหน้าอกข้างซ้าย บริเวณหัวใจ หากวันไหนที่ลูกรู้สึกไม่ดี เช่น ไปโรงเรียนแล้วคิดถึงคุณพ่อคุณแม่จนอยากร้องไห้ ให้ลูกลองใช้สองมือวางลงบนหัวใจตัวเอง หายใจเข้าออกลึกๆ แล้วพูดความรู้สึกของตัวเองออกมา ถึงแม้เสียงนั้นจะส่งมาไม่ถึงคุณพ่อคุณแม่ แต่ก็จะทำให้ลูกรู้ว่าตัวเองกำลังพยายามรับมือกับความรู้สึกอย่างไร และสามารถคิดต่อไปได้ว่า เดี๋ยวถึงเวลาเลิกเรียนแล้วคุณพ่อคุณแม่ก็จะมารับเหมือนเช่นทุกวัน

วางมือบนแก้มทั้งสองข้าง แทนการวางมือหัวใจ หายใจเข้าออกลึกๆ แล้วยิ้ม ให้การสัมผัสแก้มนุ่มๆ ของตัวลูกเอง เป็นสิ่งที่ช่วยให้ลูกทบทวนความรู้สึกที่เกิดขึ้น แล้วพูดออกมา เช่น วันนี้หนูมีความสุขจัง วันนี้หนูใจดีกับเพื่อน วันนี้หนูช่วยเหลือคนอื่น  หรือจะสอนให้ลูกใช้มือปลอบและโอบกอดตัวเองบ้างก็ได้เช่นกัน

3. เรียนรู้การยอมรับ อนุญาต และเข้าใจ

Sheri Van Dijk ผู้เขียนหนังสือ DBT Made Simple แนะนำว่า ให้ใช้สามคำท่องไว้ในใจ เพื่อฝึกฝนการทบทวนตัวเอง ได้แก่ ยอมรับ (ความรู้สึกที่เกิดขึ้นอย่างไม่ตัดสิน) อนุญาต (ให้อยู่กับอารมณ์นั้นสักพัก) และ เข้าใจ (ว่าทำไมอารมณ์นั้นจึงเกิดขึ้น หากแก้ไขได้ควรทำ แต่หากเปลี่ยนแปลงอะไรไม่ได้ต้องปล่อยวาง) ซึ่งคุณพ่อคุณแม่สามารถนำไปใช้ เพื่อเป็นแบบอย่างที่ดีให้กับลูกได้

สำหรับเด็กเล็ก คุณพ่อคุณแม่จะเป็นผู้ช่วย ‘สะท้อนอารมณ์’ ให้ลูกโดยไม่ตัดสิน เช่น เมื่อลูกงอแงเพราะต้องการเรียกร้องความสนใจ คุณแม่อาจบอกกับลูกว่า ลูกรู้สึกไม่พอใจที่คุณแม่ทำงานจนไม่มีเวลาเล่นกับลูกใช่หรือเปล่า หากลูกรู้สึกอย่างนั้น สามารถบอกคุณแม่โดยไม่ต้องร้องไห้งอแงก็ได้นะคะ

4. เป็นแบบอย่างที่ดีให้กับลูก

การเป็นแบบอย่างที่ดีคือ วิธีการสอนที่ดีที่สุดเท่าที่คุณพ่อคุณแม่จะมอบให้กับลูกได้ เพราะลูกมักจะเฝ้าดูและเรียนรู้จากสิ่งที่คุณพ่อคุณแม่ทำอยู่เสมอ

ดังนั้น ไม่ว่าจะต้องการให้ลูกเป็นอย่างไร คุณพ่อคุณแม่ก็ต้องทำตัวเป็นแบบ
อย่างให้ลูกเห็น เช่น อยากให้ลูกซื่อสัตย์และรักษาคำพูด คุณพ่อคุณแม่ก็ต้องเป็นคนที่รักษาสัญญาและซื่อสัตย์ให้ลูกเห็น

Alicia Wheelington, Ph.D นักจิตวิทยาเด็กจาก Children’s Health℠ ระบุว่า ไม่มีใครสามารถเปลี่ยนประสบการณ์ที่เด็กๆ พบเจอในโลกใบนี้ได้ แต่เด็กๆ จะเติบโตขึ้นอย่างดีได้ เมื่อคุณพ่อคุณแม่ปลูกฝังความแข็งแกร่งจากภายใน และสอนการรับมือกับโลกภายนอกให้กับลูกอย่างต่อเนื่อง

อ้างอิง
mindchicago
self-compassion
dialecticalbehaviortherapy
urbannaturaldesigns
childrens