เรารู้กันดีว่าความสัมพันธ์ที่เป็นพิษ (toxic relationship) ไม่เคยสร้างความสุขไม่ว่าจะเป็นทางร่ายกายหรือจิตใจให้กับคนที่อยู่ในความสัมพันธ์ และถึงแม้ว่าคุณพ่อคุณแม่จะมีความต้องการเลี้ยงดูลูกให้ดีสุดความสามารถของตัวเองแค่ไหนก็ต้องไม่ลืมว่า ความรัก ความห่วงใย และความปรารถนาดี เมื่อมีให้กันมากเกินไป ความสัมพันธ์ที่ควรจะทำให้รู้สึกอบอุ่นและปลอดภัยก็อาจจะกลายเป็นความสัมพันธ์ที่เป็นพิษ และพ่อแม่ที่ควรจะเป็นคนที่ทำให้ลูกวางใจได้มากที่สุด ก็อาจกลายเป็นพ่อแม่ที่มีพฤติกรรมรุนแรงหรือกดดันลูก จนกลายเป็นพ่อแม่ที่เป็นพิษ หรือ toxic parents ในที่สุด

เพราะคำว่าครอบครัวไม่ได้หมายถึงจำนวนสมาชิกภายในบ้าน แต่หมายถึงความสัมพันธ์ระหว่างทุกคนในบ้าน หากมีการกระทบกระทั่งหรือเข้าใจผิดกันเป็นเวลานาน ความสัมพันธ์ก็เกิดรอยร้าว กลายเป็นความไม่สบายใจเมื่อต้องอยู่ร่วมกัน

ก่อนที่จะถึงวันนั้น เราชวนคุณพ่อคุณแม่มาสำรวจพฤติกรรมของตัวเองว่ามีความเสี่ยงที่จะพลาดทำตัวเป็นพ่อแม่ที่เป็นพิษสำหรับลูกเพราะพฤติกรรมเหล่านี้หรือไม่

1. พ่อแม่เอาตัวเองเป็นที่ตั้ง

บ่อยครั้งที่คุณพ่อคุณแม่มักจะเอาตัวเองเป็นที่ตั้ง และยึดถือความต้องการของตัวเองเป็นหลัก เช่น คาดหวังว่าลูกจะต้องเรียนเก่ง จึงบังคับและกดดันให้ลูกเรียนหนังสือให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ โดยไม่สนใจว่าลูกจะมีความสุขหรือไม่ และการกระทำของตัวเองส่งผลต่อความรู้สึกของลูกอย่างไร

การที่คุณพ่อคุณแม่สนใจแต่ความต้องการของตัวเอง จนลืมสังเกตความต้องการและความสุขของลูก จะทำให้ลูกรู้สึกเครียดและไม่มีความสุขเวลาที่อยู่กับคุณพ่อคุณแม่ได้ค่ะ

2. พ่อแม่จอมเผด็จการ

นอกจากเอาความต้องการของตัวเองเป็นที่ตั้งแล้ว คุณพ่อคุณแม่บางคนอาจเผลอใช้การออกคำสั่งเพื่อบอกให้ลูกทำอะไร เมื่อไหร่ และอย่างไร หรือคอยสั่งห้ามไม่ให้ทำอะไรตลอดเวลา และไม่ได้อธิบายถึงเหตุผลของคำสั่งนั้นๆ ทำให้ลูกรู้สึกว่าพ่อแม่ใช้อำนาจของการเป็นผู้ปกครองสั่งและบงการให้ลูกทำตามที่ต้องการ

ความสัมพันธ์เช่นนี้จะทำให้ลูกรู้สึกอึดอัดและอยากต่อต้าน นานวันเข้าความอดทนอดกลั้นของลูกอาจจะหมดไปและกลายเป็นเด็กที่มีพฤติกรรมก้าวร้าว เพื่อแสดงให้คุณพ่อคุณแม่เห็นว่าเขาก็มีความคิดและความต้องการของตัวเองเช่นกัน

3. พ่อแม่ที่ใช้อารมณ์มากกว่าเหตุผล

คุณพ่อคุณแม่ควรจะเป็นคนแรกที่ลูกนึกถึงเมื่อต้องการเล่าหรือระบายความรู้สึก เพื่อขอคำปรึกษาหรือเมื่อต้องการความช่วยเหลือ แต่ถ้าคุณพ่อคุณแม่ไม่ทำตัวให้ลูกรู้สึกมั่นคง เช่น คุณพ่อคุณแม่ชอบใช้อารมณ์มากกว่าเหตุผลเมื่อเกิดปัญหา ก็จะทำให้ลูกรู้สึกไร้ที่พึ่งพาทางใจ เพราะคาดเดาไม่ได้ว่าคุณพ่อคุณแม่จะช่วยคิดและรับมือกับปัญหาของเขาได้อย่างไร

รวมถึงการใช้อารมณ์ในรูปแบบของความรุนแรง เช่น เมื่อมีเรื่องไม่พอใจ คุณพ่อคุณแม่มักระบายอารมณ์ใส่ลูก พูดจากระโชกโฮกฮาก หรือใช้กำลังทำให้คนอื่นเดือดร้อน พฤติกรรมเหล่านี้ก็ทำให้ลูกรู้สึกว่าคุณพ่อคุณแม่ไม่ใช่คนที่จะให้ความช่วยเหลือและให้ความรู้สึกปลอดภัยกับเขาได้ง

4. ลูกทำดีแค่ไหนก็ยังไม่พอใจ

เป็นเด็กดีก็แล้ว ตั้งใจเรียนก็แล้ว เชื่อฟังคุณพ่อคุณแม่ก็แล้ว แต่ทั้งหมดที่ลูกพยายามทำกลับไม่สามารถทำให้คุณพ่อคุณแม่พอใจได้สักที  เพราะคุณพ่อคุณแม่มักจะเปรียบเทียบลูกกับคนอื่น และพยายามหาข้อบกพร่องของลูก เพื่อกดดันให้ลูกพัฒนาตัวเองอยู่เสมอ

พฤติกรรมนี้ของคุณพ่อคุณแม่กำลังทำให้ลูกขาดความมั่นใจในตัวเอง และทำให้ลูกไม่เห็นคุณค่าในตัวเอง (self esteem) เท่าที่ควรอีกด้วย

5. ก้าวก่ายเรื่องส่วนตัวของลูกมากเกินไป

คุณพ่อคุณแม่ที่พยายามปกป้องลูกด้วยการพยายามเข้าไปจัดการทุกอย่างให้ลูก แต่ความจริงแล้วเส้นบางๆ ระหว่างคำว่าเป็นห่วงกับก้าวก่ายชีวิตลูกมากเกินไปเป็นเรื่องที่ต้องระวัง

มีงานวิจัยมากมายที่ระบุตรงกันว่าคุณพ่อคุณแม่ที่เข้าไปมีบทบาทเรื่องส่วนตัวของลูกมากเกินไป จะส่งผลให้ลูกเป็นคนขาดความมั่นใจในตัวเองและตำหนิตัวเองว่ายังไม่ดีพออยู่เสมอ

เช่นเดียวกันกับการเข้าไปรุกล้ำพื้นที่ส่วนตัวของลูกด้วย เช่น เข้ามาในห้องโดยไม่ขออนุญาต เช็กโทรศัพท์ หรือแอบดูข้อความของลูกที่คุยกับเพื่อน พฤติกรรมเหล่านี้ของคุณพ่อคุณแม่กำลังทำให้ลูกรู้สึกว่าคุณพ่อคุณแม่ไม่น่ารักกับเขาเอาเสียเลยนะคะ

ที่มา
psychcentral
theindusparent