ตามทฤษฎีการเรียนรู้ทางสังคม ผู้คนเรียนรู้ทักษะใหม่ๆ จากการดูผู้อื่น โดยเฉพาะเด็กเล็ก มักจะเรียนรู้ผ่านการสร้างแบบจำลอง การเลียนแบบและการสังเกต โดยเฉพาะแบบอย่างจากคุณพ่อคุณแม่ ทั้งด้านที่ดีและด้านที่ไม่ค่อยดีนัก

1. สร้างต้นแบบที่ดีให้กับลูก

Ashika Singh คุณครูอนุบาล และผู้เขียนหนังสือ Todd the Frog อธิบายว่า คุณพ่อคุณแม่คือครูคนแรกของลูก เพราะพ่อแม่เป็นคนแรกๆ ที่จะได้ใช้เวลาอยู่กับลูก ตั้งแต่แรกเกิด และคือคนที่ลูกจะเรียนรู้และซึมซับทักษะชีวิตที่จำเป็นต่อชีวิต รวมไปถึงนิสัย พื้นฐานทางอารมณ์ ค่านิยมความชอบ และทักษะทางสังคมที่ลูกจำเป็นต้องเรียนรู้ในแต่ละช่วงวัย

ลูกวัยก่อนอนุบาล ก็จะเรียนรู้จากสิ่งที่เห็น นั่นหมายถึงลูกจะเลียนแบบพฤติกรรม คำพูด และแนวคิดบางอย่างจากคุณพ่อคุณแม่ โดยอาจจะแสดงออกมาทันที หรือจดจำไว้ใช้ในช่วงเวลาอื่นได้

นอกจากนี้การเป็นอย่างที่ดีให้กับลูก ร่วมกับการมอบความรัก อยู่เคียงข้าง ให้คำชี้แนะอย่างเหมาะสม จะช่วยส่งเสริมแนวคิดและพฤติกรรมเชิงบวก ให้กับลูกได้

2. สร้างวินัยและพฤติกรรมที่ดีให้กับลูกติดตัวไปจนโต

เด็กๆ ก็เหมือนฟองน้ำ ที่พร้อมจะซึมซับสิ่งรอบตัว การเป็นตัวอย่างที่ดีให้ลูกเห็น จึงเป็นหนึ่งในการสอนลูกได้ โดยไม่ต้องออกคำสั่ง เพราะเมื่อใช้ประโยคคำสั่ง มีโอกาสที่ลูกเพิ่มการต่อต้านหรือเพิกเฉยมากขึ้น

ตัวอย่างสถานการณ์ : ทุกครั้งที่คุณแม่กวาดบ้าน คุณพ่อจะช่วยยกสิ่งของบนพื้นขึ้น เพื่อให้คุณแม่กวาดได้ง่ายขึ้น คุณแม่ก็เอ่ยคำขอบคุณ ลูกที่อยู่ใกล้ๆ จะเฝ้าสังเกตพฤติกรรมของคุณพ่อที่มีต่อคุณแม่ และที่คุณแม่ปฏิบัติต่อคุณพ่อ ไม่นานลูกจะรู้จักให้ความช่วยเหลือคุณแม่ เหมือนที่คุณพ่อทำ และมีความเป็นไปได้ที่ลูกจะรู้จักแสดงน้ำใจต่อผู้อื่น และรู้จักขอบคุณเมื่อมีคนแสดงน้ำใจกลับมาเช่นกัน

3. สร้างสายสัมพันธ์ที่ดีระหว่างคุณพ่อคุณแม่และลูก

• สร้างสายสัมพันธ์ที่ดีกับคุณพ่อคุณแม่และลูกให้แน่นแฟ้น แบบอย่างจากคุณพ่อคุณแม่ มักจะมีผลต่อลักษณะนิสัย แนวคิด พฤติกรรม และค่านิยมพื้นฐานของลูกตั้งแต่ยังเล็ก แต่เมื่อโตขึ้นแบบอย่างที่ดีของคุณพ่อคุณแม่ จะกลายเป็นสายใยที่เชื่อมโยงความรัก ความผูกพัน ความเชื่อใจ และไว้วางใจให้กับลูก

ยิ่งคุณพ่อคุณแม่แสดงความรัก และสร้างความสัมพันธ์ที่ดีต่อลูกมากเท่าไร คุณพ่อคุณแม่ก็จะยิ่งมีอิทธิพลต่อหัวใจลูกมากเท่านั้น นั่นทำให้เมื่อลูกเติบโตเข้าสู่ช่วงวัยรุ่น มีแนวโน้มที่ขอคำแนะนำจากคุณพ่อคุณแม่ หรือกล้าพูดกล้าเล่าเรื่องต่างๆ ให้ฟัง เพื่อแสดงความยินดี หรือร่วมกันแก้ไขปัญหา ก็มีโอกาสที่ลูกจะประสบความสำเร็จในชีวิตได้มากขึ้น

• สร้างความสัมพันธ์เชิงบวกกับผู้อื่นได้ดี ลูกจะสร้างแบบจำลองทักษะการเข้าสังคมแบบอย่างที่ดีของคุณพ่อคุณแม่ รวมไปถึงวิธีการวางตัว และการพูดเพื่อเข้าหาผู้อื่น รวมถึงการแก้ไขข้อขัดแย้งต่างๆ

สังเกตว่า หากลูกมักชอบเข้าหาผู้อื่น หรือเป็นมิตรต่อผู้อื่นรอบข้างได้ง่าย ส่วนหนึ่งเพราะคุณพ่อหรือคุณแม่ก็เป็นผู้ที่แสดงความเป็นมิตรต่อผู้อื่นให้ลูกเห็นอยู่เสมอนั่นเอง

4. แบบอย่างที่ไม่เหมาะสม ย่อมส่งผลตรงกันข้ามในระยะยาวได้เช่นกัน

บางครั้งคุณพ่อคุณแม่อาจสร้างแบบจำลองพฤติกรรมที่ขัดแย้งกับคำสอนให้กับลูกโดยไม่รู้ตัว นอกจากจะยังทำให้ลูกเกิดความสับสนแล้ว และสร้างความเข้าใจผิดได้

ตัวอย่างสถานการณ์ : อยากให้ลูกเป็นเด็กรักการอ่าน แต่คุณพ่อคุณแม่ใช้เวลาอยู่กับหน้าจอนานกว่าช่วงเวลาที่ใช้อ่านหนังสือร่วมกัน หรือเตือนลูกชายไม่ให้เอานิ้วเข้าปาก แต่เมื่อคุณแม่กังวลก็เผลอกัดเล็บของตัวเองทุกที ลูกอาจเข้าใจผิดได้ว่า คำเตือนมีไว้ฟัง ไม่ใช่มีไว้ปฏิบัติจริงก็ได้

รวมถึงการเลียนแบบแนวคิด หากคุณพ่อคุณแม่ไม่พูดตามความจริง ลูกจะได้เรียนรู้ว่า การโกหกเป็นเรื่องที่ยอมรับกันได้ คุณพ่ออธิบายให้ลูกฟังว่า สูบบุหรี่เป็นสิ่งไม่ดีต่อสุขภาพ และห้ามไม่ให้ลูกสูบเด็ดขาด แต่ในขณะเดียวกัน คุณพ่อกลับสูบบุหรี่ให้เห็นและเลิกสูบไม่ได้ ลูกก็อาจจะไม่เชื่อถือได้

แต่ถึงอย่างนั้น คุณพ่อคุณแม่ก็ยังมีโอกาสแก้ไขพฤติกรรมที่ไม่ควรให้ลูกใช้เป็นแบบอย่าง ด้วยการนึกไว้เสมอว่า ลูกกำลังเฝ้ามองและพร้อมเลียนทุกสิ่งทุกอย่างจากคุณพ่อคุณแม่ตลอดเวลา หากคุณพ่อคุณแม่แสดงออกให้ลูกเห็นถึงความพยายามในการแก้ไขพฤติกรรมของตัวเอง ก็พอจะทำให้ลูกเรียนรู้ที่จะแก้ไขและปรับปรุงตัวเองให้ดีขึ้นได้เช่นกัน

— อ่านบทความ: 4 พฤติกรรมของคุณพ่อคุณแม่ที่มีส่วนทำให้ลูกเป็นเด็กมีคุณภาพ

อ้างอิง
educatormomhub
verywellfamily
npfy
implypsychology