M.O.M ชวนคุณพ่อคุณแม่มาพูดคุยแลกเปลี่ยน ถามตอบปัญหา แบ่งปันประสบการณ์ร่วมกัน ตั้งวงเป็น ‘M.O.M คลับ (แม่) เมาท์ คุยทุกเรื่องรอบลูก’ พร้อมแขกรับเชิญที่จะมาร่วมพูดคุยในประเด็นต่างๆ รอบตัวพ่อแม่ลูก

1. สังเกตว่าช่วงปีที่ผ่านมาเหมือนเด็กจะป่วยกันน้อยลงจริงหรือไม่

• เป็นเพราะมีการใส่หน้ากากอนามัย  ล้างมือ และ social distancing มากขึ้น รวมถึงเด็กไม่ได้ไปโรงเรียนก็มีส่วนทำให้เด็กป่วยถึงขั้นเข้าโรงพยาบาลน้อยลง

• 80 เปอร์เซ็นต์ของเด็กที่ป่วยมักจะหายเองได้ เช่น โรคหวัดก็สามารถหายเองได้ภายใน 7 วัน

• อาการหวัดในเด็กทารกดูเหมือนจะรุนแรง เพราะทารกมีโพรงจมูกเล็กมาก และเด็กหายใจทางจมูกเป็นอย่างเดียว พอโพรงจมูกบวมขึ้นก็จะทำให้หายใจลำบากขึ้น และที่สำคัญในวัยที่ยังต้องกินนม จังหวะที่กลืนนมเขาต้องกลั้นหายใจ หายใจไม่ออกอยู่แล้วยังต้องหยุดหายใจเพื่อกลืนนมอีกเด็กก็จะยิ่งงอแง

• อาการเจ็บป่วยเล็กน้อยหรือทั่วไปของเด็ก ไม่จำเป็นต้องพามาหาหมอทุกครั้ง แต่ในเด็กอายุน้อยกว่า 6 เดือน ก็ยังคงเปราะบาง และถ้าพ่อแม่กังวลมาก ก็พามาพบคุณหมอได้

• พ่อแม่มักจะคาดหวังว่าพาลูกมาหาแล้วจะหายไข้ เราจะสอนนักศึกษาแพทย์ทุกคนว่าอย่าพูดว่า ‘ยาของหมอทำให้หาย’ ให้บอกคนไข้ว่า ลูกเป็นหวัด เพราะติดเชื้อไวรัส ซึ่งร่างกายจะต้องกำจัดเชื้อเอง สิ่งที่หมอทำได้ คือทำให้เด็กสบายตัวขึ้น

2. การไปโรงเรียนมีผลต่อการแพร่ระบาดของโรคติดต่อแค่ไหน และพ่อแม่จะป้องกันลูกอย่างไร

• เมื่อไรก็ตามที่มีเด็กมาอยู่รวมกัน โรคที่ติดต่อผ่านระบบทางเดินหายใจมีโอกาสติดเชื้อมากขึ้นแน่นอน ไม่ว่าจะเป็นไข้หวัด RSV หรือมือเท้าปาก

• มีการวิจัยพบว่า 90 เปอร์เซ็นต์ของเด็กอายุ 3 ปี มีภูมิคุ้มกันโรค RSV แล้ว นั่นหมายความว่าเด็กเหล่านั้นเคยเป็น RSV มาก่อน แต่เราไม่รู้ว่าเด็กคนไหนมีอาการรุนแรง บางคนอาจมีอาการเหมือนไข้หวัดธรรมดา

• โรคโควิด-19 ในประเทศที่มีผู้ติดเชื้อสูง อัตราการติดเชื้อนักเรียนสู่นักเรียนแทบไม่มีเลย แต่มีเด็กที่ติดเชื้อมาจากผู้ใหญ่ในครอบครัว ไม่ใช่จากโรงเรียน

3. เด็กเล็กใส่หน้ากากอนามัยตลอดเวลามีผลอย่างไร

• เด็กอายุต่ำกว่า 1 ขวบไม่ควรใส่หน้ากากอนามัยเลย เพราะแรงในการหายใจเข้าออกมีน้อยมาก เขาจะรับออกซิเจนได้น้อย

• วิธีการป้องกันเด็กเล็กจากโรคติดต่อที่ดีที่สุดคือพาลูกออกไปข้างนอกให้น้อย

4. ลูกก้าวร้าว ใจร้อน และเจ้าอารมณ์มาก อยากสอนให้ลูกใจเย็นลง ควรเริ่มสอนเมื่อไหร่

• สอนได้ทุกวันและเริ่มสอนได้ตั้งแต่ยังเล็ก

• เด็กมองพ่อแม่เหมือนกระจก บางครั้งการก้าวร้าวของเด็ก ก็มาจากตัวคุณพ่อคุณแม่เอง

• อย่าไปถามหาเหตุผลจากลูก เพราะตามพัฒนาการเด็กเล็กยังไม่มีเหตุผลอยู่แล้ว ตัวพ่อแม่มากกว่าที่ต้องเป็นเหตุผลให้ลูก

ความเห็นเพิ่มเติมจาก คุณหมอไวน์—เจ้าของเพจ คุยกับหมอไวน์

• พื้นฐานอารมณ์เด็กมีส่วนเกี่ยวข้องกับอารมณ์คุณแม่ในตอนตั้งครรภ์ ถ้าตอนตั้งครรภ์คุณแม่พักผ่อนน้อยหรือเครียด ก็มีเปอร์เซ็นต์ที่เด็กคลอดออกมาจะเป็นเด็กเลี้ยงยาก ส่งผลต่อภาวะอารมณ์

5. ลูกคนโตอายุ 4 ปี มีอาการนอนหลับไม่สนิท หรือ Sleep Apnea (ภาวะอุดกลั้นทางเดินหายใจขณะหลับ) และชอบหายใจทางปาก

• ธรรมชาติของเด็กอายุ 2-4 ขวบ เป็นวัยที่ต่อมน้ำเหลืองในร่างกายกำลังเติบโต แต่จะมีต่อมทอมซิลและต่อมอะดีนอยด์ ที่อยู่ตรงทางเดินหายใจ เมื่อโตขึ้นก็จะไปอุดกลั้นการหายใจ ทำให้เด็กมีปัญหาเรื่องนอนกรนได้

• ถ้าลูกมีภาวะหายใจสะดุดบ่อยควรพาไปพบแพทย์

6. ลูกกำลังจะ 5 ขวบ สามีเพิ่งเสียชีวิต บอกลูกไปบ้าง ว่าเราจะไม่ได้เจอคุณพ่ออีก อยากขอคำแนะนำว่าควรดูแลลูกอย่างไร

• สำหรับเด็ก 5 ขวบ อาจจะไม่ได้เข้าใจความหมายของการสูญเสียได้เท่าผู้ใหญ่ แต่สิ่งหนึ่งที่เขาจะสังเกตได้คือคุณแม่ไม่เหมือนเดิม

• คุณแม่สามารถแชร์ความรู้สึกกับลูกได้ ร้องไห้ได้ เพราะการแชร์ความรู้สึกกันจะช่วยลดความเศร้า แต่ในขณะเดียวกัน เมื่ออยู่กับลูกควรซื่อสัตย์กับลูก เสียใจก็บอกเสียใจ คิดถึงก็บอกคิดถึง ให้ลูกเรียนรู้อารมณ์เหล่านี้ไปพร้อมๆ กัน

7. ลูกอายุ 25 เดือนครึ่ง อยากหยุดปั๋มนมแล้ว จะเป็นอะไรไหม

• ในเด็กทารก นมคืออาหารหลัก แต่พออายุ 1 ขวบขึ้นไป นมก็คืออาหารเสริม ถ้าลูกกินอาหารครบ 5 หมู่ ไม่ว่าจะนมผงหรือนมแม่ ก็เป็นเพียงอาหารเสริม

• ถ้าแม่รู้สึกเหนื่อย อย่าลังเลที่จะหยุดปั๊มนม เราสามารถเสริมอาหารให้ลูกได้

• การพักผ่อนของแม่สำคัญที่สุด เพื่อที่จะได้มีพลังงานไปเลี้ยงลูกในวันต่อไป

8. ลูกชายอายุ 3 ขวบ ปกติเวลาพาไปเที่ยวทะเล เขาจะชอบเล่นน้ำมาก แต่ล่าสุดพาไปเล่นพายเรือคายัค แล้วลูกตกเรือและเหมือนจะจมน้ำ เพราะน้ำลึกกว่าที่เขายืนถึง หลังจากนั้นลูกก็ไม่กล้าลงน้ำทะเลอีกเลย เล่นได้แต่ทรายที่ชายหาด  อยากปรึกษาว่าการที่เขาตกจากเรือครั้งนั้นกระทบจิตใจเขาแค่ไหน อาการกลัวจะหายไปเองหรือเปล่า และควรพาลูกไปทะเลอีกหรือไม่

• หมอคิดว่าอาจจะยังไม่น่ากังวลขนาดนั้น เด็กสามารถมีความกลัวได้ เพราะเขามีประสบการณ์ มีเหตุการณ์ที่ทำให้จำและฉลาดขึ้น

• อาการกลัวน้ำทะเลจะหายไปได้ เพราะความเครียดจากเหตุการณ์นี้ไม่ได้ทำลายสมองขนาดนั้น

• เมื่อลูกพร้อม เขาจะกลับมาเล่นน้ำทะเลได้เอง สิ่งที่แม่ต้องทำคืออดทนรอ

• และสามารถพาลูกไปเที่ยวทะเลได้ตามปกติ ไม่จำเป็นต้องพาไปบ่อยขึ้น หรือน้อยลง ทำให้การไปทะเลเป็นบรรยากาศที่สนุก ให้ลูกรู้สึกสบายใจและปลอดภัยที่จะไปดีกว่า

9. ลูกสาวอายุ 6 ขวบ เข้านอนสามทุ่ม และต้องปลุกให้ตื่นไปโรงเรียนตอนเจ็ดโมงครึ่ง แต่ลูกตื่นยากมาก งอแงเหมือนไม่อยากตื่นไปโรงเรียน ควรทำอย่างไร

• เป็นไปได้ว่าลูกอาจจะนอนไม่พอ เพราะเด็กวัยนี้ควรนอนวันละ 9-12 ชั่วโมง

• โดยทั่วไป เด็กจะมีความอิดออดและไม่อยากไปโรงเรียนอยู่แล้ว ลองถามความรู้สึกลูกบ่อยๆ ว่าไปโรงเรียนแล้วเป็นยังไง เพื่อนเป็นยังไง ครูเป็นยังไง โดยเฉพาะการไปโรงเรียนในช่วงโควิด-19 การไม่ได้เล่นกับเพื่อน ก็ทำให้ลูกไม่อยากไปโรงเรียนได้

10. ลูกชายอายุ 1.8 ปี โดยปกติแล้วนอนสามทุ่ม ตื่นมากินนมตอนตีสี่ แล้วก็จะหลับต่อถึงหกโมงเช้า และนอนกลางวันอีก 2 ชั่วโมง แบบนี้ลูกนอนพอไหม

• ถือว่านอนกำลังดี เพราะว่าไม่ได้อยู่ในวัยที่ต้องไปโรงเรียน แต่ถ้าถึงวัยเข้าโรงเรียนแล้ว อาจต้องปรับเวลาให้นอนไวขึ้นกว่านี้

• ปกติ growth hormone จะหลั่งตอนกลางคืนที่นอนหลับสนิท แต่ถ้านอนหลับสนิทตอนกลางวัน  ในบรรยากาศห้องที่เงียบ และไม่มีแสงจ้า ร่างกายก็หลั่ง growth hormone ได้เช่นกัน

• เด็กวัยนี้ การตื่นมากินนมแม่กลางดึกไม่ได้เป็นเพราะความหิว เพียงแต่ลูกคุ้นเคยและมีอาการติดเต้า หมอแนะนำให้พยายามเลิก เพื่อเป็นหนึ่งในการเตรียมความพร้อมก่อนไปโรงเรียน