การทำสมาธิ คือการฝึกให้มีความสนใจจดจ่อและมุ่งมั่นอยู่กับเรื่องใดเรื่องหนึ่ง ในระยะเวลาที่เหมาะสม ทำให้การเรียนรู้มีประสิทธิภาพมากขึ้น

การฝึกสมาธิจึงไม่ได้มีประโยชน์แค่กับผู้ใหญ่ แต่ยังส่งผลดีต่อพัฒนาการและการเรียนรู้ของเด็กๆ ช่วยให้การเรียนรู้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ และการ ฝึกลูกทำสมาธิก่อนนอน ยังช่วยให้ลูกนอนหลับได้ดีขึ้น

Sarah Roffe, LCSW, CCLS ผู้ร่วมก่อตั้งและนักจิตอายุรเวท แห่ง Kind Minds Therapy ระบุว่า เด็กๆ สามารถฝึกนั่งสมาธิได้ เพียงแค่คุณพ่อคุณแม่ทำให้การนั่งสมาธิเป็นเรื่องท้าทายและน่าสนใจสำหรับลูก แม้ ในช่วงแรกลูกจะยุกยิกไปมา หรือแอบหัวเราะคิกคักไปบ้าง แต่หากได้รับการฝึกอย่างต่อเนื่อง ลูกก็จะเริ่มคุ้นเคยและทำได้ดีในที่สุด

คุณพ่อคุณแม่จึงสามารถสอนให้ลูกเรียนรู้วิธีการทำสมาธิได้ตั้งแต่ยังเล็ก เพราะเมื่อลูกรู้สึกสงบและมีสมาธิในเวลาก่อนนอน ก็จะช่วยให้ลูกนอนหลับไปด้วยความรู้สึกปลอดภัย ไม่ฝันร้าย ไม่ฟุ้งซ่าน จนต้องตื่นขึ้นมางอแงกลางดึกอีกด้วย

ดังนั้น เรามาเริ่ม ฝึกลูกทำสมาธิก่อนนอน  เพื่อให้ลูกหลับสบาย ตื่นมาสดชื่น แจ่มใส พร้อมเรียนรู้เรื่องใหม่ๆ ในวันต่อไป ด้วยวิธีดีๆ จากผู้เชี่ยวชาญที่เกี่ยวข้องกับการนอนไปพร้อมกันค่ะ

1. เตรียมตัวลูกให้พร้อมก่อนทำสมาธิ

Cory Cochiolo ผู้เชี่ยวชาญด้านการทำสมาธิ นักสะกดจิตบำบัด ระบุว่า ก่อนที่จะให้ลูกทำสมาธิก่อนนอน คุณพ่อคุณแม่จะต้องทำให้สภาพแวดล้อมรอบตัวลูกเต็มไปด้วยบรรยากาศที่ดี สงบ และปลอดภัยที่สุดสำหรับลูกเช่น การให้ลูกเลือกตุ๊กตาที่จะกอดนอน สิ่งเล็กๆ น้อยๆ นี้อย่างดูเหมือนไม่ใช่เรื่องใหญ่ แต่สำหรับเด็กๆ เมื่อลูกสามารถกำหนดพื้นที่เล็กๆ ของตัวเองได้ ก็จะช่วยให้ลูกมีความสุขมากขึ้น

2. เอนกาย ซุกตัว และเล่าเรื่องราว

Laura Vogel, PhD, นักจิตวิทยา และผู้อำนวยการฝ่ายบริการบำบัดของสถาบันโมเมนตัส อธิบายว่า เด็กๆ จะไม่เข้าใจว่า ทำไมจะต้องนั่งสมาธิ ดังนั้น คุณพ่อคุณแม่จะต้องค่อยๆ ฝึกฝนและทำให้การนั่งสมาธิเป็นเรื่องที่สนุกสนาน

มีเทคนิคที่น่าสนใจก็คือ ‘การซุกตัวทำสมาธิ’ ด้วยการนอนกอดคุณพ่อหรือคุณแม่ คุณพ่อคุณแม่ค่อยๆ ชื่นชมเรื่องดีๆ ที่ลูกทำในวันนี้ หรือจะเปลี่ยนเป็นเล่านิทานสั้นๆ แล้วค่อยๆ ลดระดับเสียงให้เบาลงเรื่อยๆ เว้นจังหวะการพูดให้นานขึ้นคล้ายการกล่อมนอนนั่นเอง

3. กำหนดลมหายใจด้วย ‘บอลลูนยักษ์’ และเข้าโหมดสงบด้วยการเอานิ้วโป้งแตะนิ้วนาง

Leela R. Magavi, MD, จิตแพทย์และผู้อำนวยการด้านการแพทย์ประจำภูมิภาคของ Community Psychiatry ได้แนะนำวิธีการทำสมาธิแบบกำหนดลมหายใจให้กับเด็กเล็กว่า ให้เด็กๆ ลองนึกภาพบอลลูนขนาดใหญ่ที่ต้องการขยาย หายใจเข้าช้าๆ และลึกๆ เพื่อให้แน่ใจว่าลูกโป่งจะใหญ่ หายใจออกช้าๆ เพื่อไม่ให้ลูกโป่งแตก สามารถใช้ได้ทั้งก่อนนอนและตอนที่ลูกรู้สึกโกรธ หรืออารมณ์ไม่ดี

ส่วนเด็กประถม ให้ใช้วิธีกำหนดการวางนิ้วโป้งให้แต่ที่ปลายนิ้วนาง แล้ววางมือทั้งสองข้างไว้ที่หน้าตัก เพื่อเป็นสัญลักษณ์ของการเข้าโหมดสงบก่อนนอน โดยเริ่มจากประมาณ 1 นาที และค่อยๆ ยืดเวลาออกไป

American Academy of Pediatrics (AAP) แนะนำ วิธีกำหนดเวลาในการทำสมาธิสำหรับเด็กไว้ว่า เด็กก่อนวัยเรียน-วัยอนุบาล ให้ลองทำสมาธิแค่ช่วงเวลาสั้นๆ หรือไม่กี่นาทีก่อนที่เขาจะรู้สึกเบื่อจนไม่อยากทำอีก

ส่วนเด็กวัยประถม สามารถทำสมาธิได้นานสูงสุด 10 นาที และวัยรุ่น ทำสมาธิสูงสุด 45 นาที

4. สร้างสมาธิด้วยเกมในจินตนาการ I am a tree

Heather Hawk Feinberg ผู้เขียน Crying is Like the Rain: A Story of Mindfulness and Feelings แนะนำวิธีการทำสมาธิก่อนนอน ผ่านการใช้จินตนาการว่า ตัวฉันคือต้นไม้

คุณพ่อคุณแม่ลองชวนให้ลูกหลับตา และนึกว่าตัวเองเป็นต้นไม้ใหญ่ ค่อยๆ จิตนาการว่าแขนขาคือกิ่งก้านและใบ โอบกอดตัวเองแล้วนึกถึงผิวสัมผัสของเปลือกไม้ นึกถึงสายลมที่พริ้วไหว ทำให้ใบไม้พัดปลิว แสงแดดที่ส่องทั้งยามเช้าและยามเย็น แล้วค่อยกลับมาที่ลมหายใจของตัวเอง

5. สร้างสมาธิด้วยการกล่อมตัวเอง

การกล่อมตัวเอง เป็นวิธีที่ใช้ได้กับทุกคน  ด้วยการกระซิบกับตัวเองว่า ฉันคือฉัน (I am me.) ฉันปลอดภัยแล้ว (I am safe.) ฉันเข้มแข็ง (I am strong.) และฉันคือทุกอย่างที่พูดมา (I am whole.) ทำซ้ำสาม หรือ ทำได้บ่อย ในช่วงที่ต้องการพลังชีวิต

สำหรับเด็กๆ อาจจะเป็นเรื่องยาก แต่หากคุณพ่อคุณแม่แนะนำว่าเป็นเกมก่อนนอนให้ลูก นอกจากจะเป็นการช่วยสร้างสมาธิ และกล่อมตัวเองให้นอนหลับสบายแล้ว หากลูกทำได้ ยังเป็นวิธีที่สามารถช่วยลดความกังวลให้กับลูกได้อีกด้วย

อ้างอิง
parents.com
healthychildren.org
betterkids.education
healthline.com
mindful.org